Drodzy Nauczyciele i Dyrektorzy placówek oświatowych! Koleżanki i Koledzy! 9 czerwca dotarło do mnie e-mailem z mazowieckiego kuratorium zaproszenie do wspólnego tworzenia repozytorium „dobrych praktyk z zakresu działalności szkół i placówek systemu oświaty oraz innych podmiotów w kształceniu na odległość, a także pracy zdalnej”, sygnowane przez panią Joannę Wilewską, Dyrektor Departamentu Wychowania i Kształcenia Integracyjnego MEN. Zapewne wielu z Was miało możliwość zapoznania się z tym pismem, ale przytaczam je tutaj niemal w całości na użytek pozostałych, bowiem jego treść jest istotna dla dalszej części mojego listu.

Pandemia stała się tematem dominującym w każdej dziedzinie życia, bo w naszej globalnej wiosce dotknęła niemal wszystkich. Edukacja nie jest wyjątkiem. Każdy publicysta, choćby amator (kłaniam się), czuje się zobowiązany powiedzieć w tej kwestii coś mądrego… Wysyp analiz, diagnoz i recept trudno wprost ogarnąć. Nie sposób nie poddać się minorowemu nastrojowi z nich przebijającemu.

Ze zdalną edukacją (i zdalną pracą) lepiej poradzili sobie nauczyciele i akademicy, którzy byli przygotowani i już wcześniej uczyli się i korzystali, wdrażali różne narzędzia cyfrowej komunikacji. Mniej lub bardziej, ale aktywnie poznawali ten świat. Świat, który rodzi się w czasach trzeciej rewolucji technologicznej i czwartej rewolucji przemysłowej. Wyłania się na naszych oczach jak wyspa wulkaniczna albo kretowisko na łące. Ci aktywni poszukiwacze oswajali się, eksperymentowali lub z ciekawości zwiedzali. Okazało się to w czasach epidemii bardzo trafioną i wyprzedzającą inwestycją we własne kompetencje. Czuli, że to przyszłość, która nadchodzi i inwestowali swój czas, wysiłek i pieniądze by się nauczyć, poznać, choć trochę oswoić. Byli przygotowaniu na to, co zawitało pod nasze dachy.

Nauka zdalna trwa już ponad dwa miesiące - jak odnaleźli się w tej nowej sytuacji uczniowie, ich rodzice i nauczyciele? Czy zdobyli nowe umiejętności, nauczyli się wykorzystywać dostępne narzędzia? Jak to wpłynęło na komfort nauki? Portal Librus Rodzina zapytał na początku kwietnia rodziców, jak wygląda nauczanie zdalne w ich domach i w jaki sposób szkoły realizują nauczanie na odległość. Następnie badanie powtórzono dwa miesiące później. Z raportu wynika m.in., że obecnie nauczyciele częściej sięgają po platformy do prowadzenia wideolekcji, chętniej korzystają z dostępnych narzędzi multimedialnych. Może to mieć wpływ na większą samodzielność dzieci, które wymagają mniejszej pomocy rodziców. Co jeszcze się zmieniło? Jak radziły sobie szkoły ze zdalnym nauczaniem?

Choć mamy w tej chwili w szkołach na głowie egzaminy zewnętrzne, wystawianie ocen końcoworocznych w zdalnym nauczaniu, opiekę nad maluchami (na szczęście nielicznymi), konsultacje dla uczniów i palące pytanie o sposób organizacji rozdania świadectw, to spod tego całunu problemów uparcie przepycha się na światło dzienne niepewność, jak będzie wyglądał kolejny rok. Niby dyrektorzy szkół nie mają teraz czasu, żeby specjalnie się nad tym zastanawiać, ale przecież trudno zasłonić oczy i udawać, że nas nie ma… Na początku sierpnia może być trochę za późno na myślenie.

Czy powinniśmy zajmować się teraz umiejętnościami społeczno-emocjonalnymi uczniów. Czy jest to w ogóle możliwe, gdy całą energię poświęcamy nauce ujętej w programie szkolnym? Trudna sytuacja uczniów wymaga, może jak nigdy wcześniej, właśnie tych umiejętności. Kluczowe znaczenie ma umiejętność radzenia sobie z lękiem. Jeśli uczniowie czują, że nie mają kontroli nad swoją przyszłością to, czują się niepewni i to dominuje ich myślenie i nie maja przestrzeni na uczenie się.