Zadziwiające rzeczy dzieją się we francuskim systemie edukacji. Nie od dziś zresztą - wygląda na to, że pewna edu-niemoc i nierozwiązane problemy ciągną się już co najmniej dwie dekady. Na stanowisku ministra edukacji jest wysoka rotacja (już 4 osoby w cztery lata). Niedawno Premierem Francji został młody polityk, właśnie dotychczasowy minister edukacji. Z kolei Prezydent Macron, zapewne pragnąc wypełnić lukę po tej „nieoczekiwanej” zamianie miejsc, przedstawił własny plan na poprawę edukacji we Francji. Ambitny i adekwatny do wyzwań? Chyba nie bardzo…

Nauczyciele mają ogromny wpływ na to, jak funkcjonuje szkoła. To od nich zależy, jak wygląda nauka w szkole, jaka panuje w niej atmosfera, jaki wkład wnoszą rodzice, jak czują się w niej uczniowie. To od nich zależy, czy uczniowie przynoszą do domu dobre samopoczucie, motywację do nauki i rozwoju swoich zdolności. Jeśli w szkole będzie przyjemnie, twórczo, wesoło, będzie w niej czas na relacje z rówieśnikami, których budowanie jest przecież kluczową rolą szkoły, taki klimat będzie sprzyjał zdobywaniu wiedzy oraz rozwijaniu kreatywności i wiary w swoje możliwości.

Wykłady są nadal dominującą formą nauczania na uczelniach (chyba całego świata), chociaż mamy dość badań świadczących o tym, że nie zawsze są one skuteczną formą pogłębiania wiedzy akademickiej. W dobie wszechobecnych technologii komunikacyjnych i dostępnych zasobów online uniwersytety powinny częściej eksperymentować z formami wykładowymi i zwracać uwagę na to, jak studenci się uczą. Nauka na uniwersytecie jest w dużej mierze kojarzona z czytaniem, słuchaniem, mówieniem i pisaniem. Mówienie i pisanie wymagają jednak najbardziej aktywnego zaangażowania ze strony uczniów i zwykle wypada to słabo w porównaniu do aktywnych metod nauczania.

W nawiązaniu do bardzo istotnej kwestii kadrowego „odmłodzenia szkoły”, postrzeganej jako kluczowa dla polskiej oświaty i poruszonej przez Jarosława Kordzińskiego, chciałbym dodać coś od siebie. Jak zwykle w edukacji, w pozornie oddzielnym problemie – niedostatku młodych nauczycieli w szkołach – spotyka się bowiem wiele problemów cząstkowych, które wcale nie są mniej istotne.

Postulatów co trzeba i pomysłów, co można by zmienić w polskiej edukacji, jest dzisiaj więcej niż grzybów po deszczu. Ten wysyp odzwierciedla powszechne niezadowolenie z aktualnego stanu rzeczy, a jego głównym czynnikiem wyzwalającym jest obecność nowej ekipy politycznej w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

Szkoła powszechna w coraz szerszym wymiarze przypomina skansen. Nie tylko uparcie trzyma się metod pracy zainicjowanych w XIX wieku, ale też pracują w niej coraz starsi nauczyciele. Jednym z wyzwań jakie stoją przed współczesną edukacją jest odmłodzenie kadry. Szczególnie wartościowe wydają się być rozwiązania pozwalające początkującym nauczycielom korzystać z wieloaspektowego wsparcia. Istnieje już w tym zakresie wiele propozycji. Warto się im przyglądać.