Dużo mówi się dziś o sztucznej inteligencji. Jedni widzą w niej zagrożenie, inni – potencjał, dostrzegając jej znaczący wpływ na przyszłość uczenia się. Rzadko jednak patrzymy na AI nie tylko jako na narzędzie, lecz także jak na członka zespołu. Coraz częściej pojawiają się doniesienia o badaniach w tym zakresie. Jednym z nich jest eksperyment przeprowadzony przez zespół pod kierunkiem Ethana Mollicka z Wharton School Uniwersytetu Pennsylvania w Filadelfii. Wnioski z tych badań mogą stać się inspiracją również dla edukacji.
Jak badanie zespołu Ethana Mollicka zmienia nasze spojrzenie na współpracę z technologią?
Nie chodzi o to, że AI zabierze komuś pracę. Chodzi o to, że człowiek wspierany przez AI będzie skuteczniejszy niż człowiek bez niej - Ethan Mollick
Badacze przeprowadzili randomizowane badanie terenowe z udziałem 776 specjalistów firmy Procter & Gamble. Uczestnicy – doświadczeni eksperci z działów ds. badań i rozwoju – pracowali w zespołach lub indywidualnie nad rzeczywistymi zadaniami biznesowymi, takimi jak np. opracowanie nowego produktu. Połowa grup miała do dyspozycji model GPT-4, reszta pracowała bez wsparcia AI.
Co ciekawe, wyniki zaskoczyły samych autorów badania. A oto kilka kluczowych wniosków, które pokazują, jak bardzo AI zmienia dynamikę współpracy:
AI działa jak realny współpracownik
Osoby pracujące z AI osiągały wyniki porównywalne z zespołami dwuosobowymi bez AI. Co więcej – to właśnie zespoły wspomagane przez AI tworzyły najlepsze jakościowo rozwiązania. To sugeruje, że AI potrafi w pewnym sensie „symulować” wkład drugiego człowieka.
Granice specjalizacji się zacierają
Bez AI specjaliści ds. badań i rozwoju tworzyli głównie rozwiązania techniczne, a eksperci komercyjni – marketingowe. Z AI każdy potrafił stworzyć zbalansowaną, interdyscyplinarną koncepcję. Sztuczna inteligencja pomagała łączyć różne perspektywy i wyrównywała poziom – mniej doświadczeni uczestnicy z AI osiągali wyniki porównywalne do ekspertów.
AI poprawia emocje i zaangażowanie
Uczestnicy pracujący z AI czuli się mniej zestresowani, bardziej zaangażowani i podekscytowani. To interesujące, bo przecież często słyszymy, że AI wywołuje niepokój o przyszłość pracy. Tutaj – przeciwnie – okazała się czynnikiem wzmacniającym.
Efektywność też rośnie
Grupy pracujące z AI działały szybciej (o 12–16%), a ich rozwiązania były bardziej rozbudowane i przemyślane.
A co to znaczy dla edukacji?
Czy AI może być naszym partnerem w pracy zespołowej? Czy nauczyciel wspierany przez AI może stworzyć tyle samo, co zespół dwóch nauczycieli? Czy uczeń z pomocą AI może przełamać swoje braki w wiedzy specjalistycznej?
Uważam, że tak. I warto już teraz testować możliwe ścieżki.
Poszukajmy więc analogii. Spróbujmy zdefiniować rolę i funkcje AI – nie jako narzędzia, lecz jako członka zespołu nauczycielskiego. W pracy nad scenariuszem zajęć, materiałami dydaktycznymi czy innowacją pedagogiczną AI może być partnerem – dostarczyć pomysłów, zaproponować ćwiczenia, przeanalizować tekst, zasugerować plan lekcji czy alternatywne formy oceniania. Wiele osób już to praktykuje.
Ale AI może pełnić też bardziej subtelną rolę – partnera czucia w projekcie. Wyobraźmy sobie interdyscyplinarny projekt, w którym AI wspiera ucznia nie tylko w wyszukiwaniu informacji, ale w łączeniu różnych perspektyw: technicznej, humanistycznej, społecznej. To świetne narzędzie do rozwijania kompetencji przyszłości.
I wreszcie – AI jako nauczyciel wspomagający. Uczniowie czy studenci z mniejszym zapleczem mogą z pomocą AI szybciej przyswoić złożone pojęcia, lepiej przygotować się do wypowiedzi pisemnej czy analizy źródłowej. Podobnie jak niegdyś Internet, dziś AI może zmniejszyć wpływ defaworyzowanego środowiska – dając uczniom równy dostęp do wiedzy i narzędzi rozwoju.
Jak pokazują wyniki badań, AI – nawet w nowo zdefiniowanej roli w dydaktyce – nie zastąpi nauczyciela. Ale może być nowym typem partnera: takim, który wnosi wiedzę, różnorodność perspektyw, a nawet poprawia atmosferę pracy.
Najciekawszy wniosek z badań Mollicka brzmi: to nie tylko my uczymy się współpracy z AI – to AI pomaga nam lepiej współpracować jako ludzie.
I to właśnie taki kierunek – partnerski, wspierający, ludzki – może być najcenniejszym darem, jaki przynosi nam współpraca z technologią.
***
Ethan Mollick – profesor zarządzania na Wharton School (University of Pennsylvania), badacz innowacji, przedsiębiorczości i zastosowań sztucznej inteligencji. Znany z podejścia „praktyka nauki” – łączy badania z realnymi eksperymentami w środowisku pracy. Jeden z pierwszych naukowców, którzy testują AI jako realnego członka zespołu. Autor wpływowego newslettera „One Useful Thing”. Ethan Mollick, The Cybernetic Teammate [dostęp: 7.03.20025]
Notka o autorze: Witold Kołodziejczyk jest nauczycielem akademickim, twórcą innowacyjnego modelu szkoły Collegium Futurum oraz koordynatorem miejskiego projektu Edukacja Nowej Generacji w Słupsku. Przewodniczący Rady Edukacyjnej przy Prezydencie Miasta Słupsk, a także autor bloga Edukacja Przyszłości.
