Dziecko – już człowiek (inspiracje korczakowskie)

fot. Fotolia.com

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

„Dziecko – już mieszkaniec, obywatel i już człowiek. […] Lata dziecięce – to życie rzeczywiste, nie zapowiedź. […] Nie morał na wyrost i frazes zadań i obowiązków przyszłych, jeno dzisiejszych”.

Wielokrotnie, przez lata aktywności, prezentował Janusz Korczak swoją najważniejszą – obok „prawa do szacunku” – tezę: „Nie ma dzieci – są ludzie” (Jak kochać dziecko. Internat, prwdr. 1920, www.plona.pl; pierwsze użycie podobnej frazy w druku: Janusz, Rozwój idei miłości bliźniego w XIX wieku. „Czytelnia dla Wszystkich” 1899, nr 52, https://crispa.uw.edu.pl ).
Teza ta służyć może/służy jako wizytówka jego spuścizny pisarskiej, która zdaje się być jej komentarzem, rozwijanym w różnych wariantach, przykładach, z różnie rozłożonymi akcentami i dominatami. To dorobek adresowany do różnych grup odbiorców – i profesjonalnych, jako ich lektura zawodowa, podstawowa, choć pewnie dziś raczej dodatkowa, uzupełniająca; i nieprofesjonalnych, tych otwartych na refleksję i podnoszenie kompetencji np. rodzicielskich. Może poszukujących czy niepewnym, z obu grup, warto polecać sięgnięcie po swoiste opus magnum Korczaka: cykl Jak kochać dziecko, a choćby część pierwszą tetralogii, czyli Dziecko w rodzinie, oraz Prawo dziecka do szacunku (1929, www.polona.pl). Te lektury z pewnością najmniej się stylistycznie zestarzały, a zachowały oryginalność i ostrość, czasem wręcz bezkompromisowość, ujęcia tematów trudnych. Bywa, że trzeba z większą cierpliwością czytelniczą podejść do Korczakowskich konstrukcji gramatycznych i narracji (m.in. skrótów myślowych lub wręcz przeciwnie, piętrzenia przykładów/określeń – por. cytat poniższy), lecz warto!

„Dziecko – już mieszkaniec, obywatel i już człowiek. Nie dopiero będzie, a już. Dziecko ma dawność i przeszłość. Wspomnienia i pamiątki. Lata dziecięce – to życie rzeczywiste, nie zapowiedź. Radość i ból są prawdą, nie urojeniem. Każda chwila rzetelna jego poważnego, nie na żart czy próbę, życia – nie wróci, warta sama w sobie jako całość – zapadając się – żłobi. Nie morał na wyrost i frazes zadań i obowiązków przyszłych, jeno dzisiejszych. Bliski teren, drobne zagony, na których doświadcza, sił próbuje, święci zwycięstwa, doznaje porażek, ponawia wysiłek, zbiera plon – ćwiczy, hartuje i kontroluje siebie.
Dziecko rozgląda się, cieszy, dziwi, niepokoi. […]
Kto chce grać na skrzypcach, musi cierpliwie ćwiczyć mięśnie, ścięgna, stawy ręki. Nie dość znać nuty. Jak często twarda łapa wychowawcy sięga naiwnie po zaszczyt gry na lotnym duchu dziecka”. Wstęp, w: Maria Rogowska-Falska, Zakład Wychowawczy „Nasz Dom”. Szkic informacyjny, 1928

(pełny tekst J. Korczaka – sam tekst M. Falskiej też wart uwagi – zob. www.polona.pl)

***

Publikacja w ramach cyklu artykułów „Czytając Korczaka”, który powstaje we współpracy Korczakianum - Muzeum Warszawy i redakcji Edunews.pl. Jego celem jest przypomnienie lub odświeżenie myśli pedagogicznej Janusza Korczaka i inspirowanie współczesnych nauczycieli do podążania za Jego podpowiedziami i wskazówkami. Zobacz też:

 

Notka o autorce: Marta Ciesielska jest badaczką i popularyzatorką spuścizny Janusza Korczaka oraz koordynatorką prac Korczakianum - pracowni Muzeum Warszawy (http://korczakianum.muzeumwarszawy.pl/).

 

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

Kinga napisał/a komentarz do Nauczyciele – luka pokoleniowa
To prawda. Bardzo dobry artykuł. Młodzi nauczyciele w polskich szkołach są niemile widziani, a jeśli...
Ppp napisał/a komentarz do Polacy coraz bardziej obojętni na ekologię?
Co w tym dziwnego? Ekologia musi być wprowadzana w życie tak, by była dla ludzi prosta, tania i nie ...
Ppp napisał/a komentarz do Nauka języka obcego w polskich szkołach
Czyli nic się nie zmieniło, odkąd przestałem chodzić do szkoły - ta nadal uczy gramatyki i słówek, o...
Ppp napisał/a komentarz do Odciążenie uczniów od myślenia?
Wystarczy nie oduczać myślenia i zadawania pytań - to jednak zadanie dla podstawówek. Jeśli uczeń zg...
Stanisław Zbigniew Czachorowski napisał/a komentarz do Dawanie uczniom sensownych wyborów
Poczucie sprawstwa jest ważne. Gdy daję studentom możliwość wyboru czasem są zaskoczeni. Pozytywnie....
Stanisław Zbigniew Czachorowski napisał/a komentarz do Pomysły na efektywne i wartościowe kończenie nauki w roku szkolnym
Przydatne pomysły, niektóre stosuję, inne dopiero wypróbuję. Na studentach. Mam na myśli wszystkie t...
Ppp napisał/a komentarz do Dawanie uczniom sensownych wyborów
Dobre chęci, jak widzę, są - problem w tym, że o wszystkim WAŻNYM decyduje MEN, o mniej ważnych dyre...
Jan Soliwoda napisał/a komentarz do Po wyborach. Co dalej z polską edukacją?
2,5 milionowa Warszawa (podobnie Kraków i inne duże metropolie) miała ponad 80-procentową frekwencję...

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie