System egzaminów – szóstoklasisty, gimnazjalny, maturalny i zawodowy – wymaga naprawy, głównie z uwagi na niewłaściwy sposób układania testów i błędy popełniane przy ich sprawdzaniu. Słaba kontrola komisji egzaminacyjnych sprawia, że wśród świetnych egzaminatorów bez trudu i bez konsekwencji trwają także ci nierzetelni – czytamy w raporcie Najwyższej Izby Kontroli poświęconym egzaminom w oświacie.

Miałam okazję zobaczyć, jak wygląda edukacja w Londynie, odwiedzając kilka szkół podstawowych oraz jedno przedszkole. We wszystkich tych placówkach pojawiało się kluczowe słowo: „responsibility” (odpowiedzialność) – i to w każdej kwestii: nauki, zainteresowań czy odpowiedniego stroju na podwórko.

Przestrzeń społeczną szkoły tworzą przecież uczniowie, nauczyciele, pozostali pracownicy szkoły, rodzice, przedstawiciele lokalnej społeczności, którzy wszyscy pozostają w interakcji ze szkołą. Relacje i interakcje społeczne, wartości kulturowe mają istotny wpływ na poziom zaangażowania uczniów w proces uczenia się. Środowisko uczenia się obejmuje oczywiście także kontekst społeczny.

Nie w każdym miejscu możemy tak samo dobrze uczyć się. W jednych czujemy się lepiej, w innych gorzej. Jedne zapewniają nam dobre warunki, np. światło, powietrze i akustykę, inne nas przytłaczają, rozpraszają, demotywują. Od pewnego czasu w literaturze używa się określenia „środowiska uczenia się“ dla opisania warunków, w jakich następuje nauka, w szkole i poza szkołą. Ale co to oznacza: dobre środowisko uczenia się?

Wdałem się w dyskusję o rankingach szkół z nauczycielem, który jest ich zwolennikiem. Już zacząłem wytaczać armaty, gdy mój polemista zgasił mnie pytaniem: A co proponujesz? Tylko niech twoja odpowiedź będzie konkretna, dostosowana do naszych realiów, osadzona w „tu i teraz”. Od razu przypomniała mi się rada innego nauczyciela: żyj konstruktywnie. Zatem wycofałem armaty i zacząłem konstruować odpowiedź.

W ostatnich latach widać ogromne zainteresowanie uczeniem się, m.in. na skutek zmian ekonomicznych i społecznych, wiążących się z przejściem od społeczeństwa przemysłowego do społeczeństwa opartego na wiedzy – społeczeństwa, w którym każdy (większość) ma dość wiedzy, aby z uzyskanej informacji umieć zrobić odpowiedni użytek. Według P. F. Druckera nadchodzący czas, to czas umysłowego pracownika, który oprócz formalnego wykształcenia posiada umiejętność praktycznego stosowania wiedzy oraz nawyk nieustannego uczenia się.