Jakże łatwo Dniu Edukacji Narodowej łatwo wpaść w pseudoradosny, pompatyczny ton i z uśmiechem na ustach powtarzać jak mantrę, że nauczyciele są bardzo ważni... Akademie, uroczystości, kwiaty, ale... jutro nastanie nowy dzień i o tej ważności pewnie zdecydowana większość społeczeństwa szybko zapomni. Lepiej zatem dziś zwrócić uwagę na coś innego, co podkreślone zostało przez prof. Geralda Hüthera we wczorajszym wywiadzie: działania oddolne nauczycieli zmieniające szkołę i edukację – „jest to jedyna droga, na której prawdziwe zmiany w systemie edukacji będą w przyszłości możliwe“.

Wkrótce znikną ostatnie kolegia nauczycielskie. Sejm chce postawić ostatnią kropkę nad „i” - pracuje nad nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, która ostatecznie zlikwiduje te zasłużone dla polskiej oświaty instytucje. Kolegia pełniły w latach 90. ważną rolę w systemie oświaty, ale okazały się chyba zbyt niewygodne dla nastawionych na masowe kształcenie uczelni pedagogicznych.

Nie możemy patrzeć na system szkolny i nauczycieli jedynie jako na koszt w budżecie państwa. To niedorzeczne. Od dawna powtarzamy w redakcji Edunews.pl, że to jest inwestycja, która państwu zwraca się szybko już w niedalekiej przyszłości. Niestety ministrowie i samorządowcy najczęściej patrzą wyłącznie na cyferki i narzekają, że edukacja kosztuje (a inne wydatki, nawet bezsensowne, ich tak nie bulwersują). Inwestujmy w przyszłość, inwestujmy w nauczycieli - to hasło Światowego Dnia Nauczycieli, który wypada właśnie dziś.

Dzisiejsza rocznica skłania do refleksji o głębokich zmianach, jakie dokonały się na przestrzeni ostatnich 25 lat w Polsce. Rzecz jasna, nie może pomijać sfery edukacji, nauczania i uczenia się. Edukacja i wolność. Mają coś wspólnego? Czym jest wolność w edukacji, gdzie są jej granice? Czy wolność sprzyja edukacji, czy przeszkadza? Czy obecnie polska szkoła korzysta w pełni z wolności, aby uczyć lepiej, ciekawiej?

W praktyce działania szkoły prawa autorskie mają istotne znaczenie. W gruncie rzeczy ograniczają korzystanie z własności intelektualnej. Polskie przepisy dozwalają na pewien wyjątek od zasad ogólnych (w celach dydaktycznych), to dotyczy on działalności szkoły jako instytucji. W znacznie szerszym obszarze edukacji rozwiązaniem, które ułatwi korzystanie z utworów będą wolne licencje.

Obyło się bez wstrząsu. Ministerstwo Edukacji Narodowej pokazało wczoraj pierwszą część podręcznika dla klasy I szkoły podstawowej, który w założeniu będzie darmowym i obowiązującym wszystkich uczniów elementarzem. Czy spodoba się najmłodszym? Wydaje się, że tak.