Wrócę dzisiaj myślą do dwóch niedawnych, wakacyjnych wpisów na blogu „Wokół szkoły”, poświęconych nauczycielom. W pierwszym („Ostatni zgasi światło”) starałem się pokazać, jak wygląda oświatowa rzeczywistość z punktu widzenia szeregowych robotników winnicy pańskiej. Obraz wyszedł niewesoły, a kolejne miesiące pokazały, że jeśli chodzi o główną myśl – problem odpływu ludzi z zawodu, wcale nie został przerysowany. Nauczycieli brakuje coraz bardziej. Tendencja wydaje się trwała i dlatego moja konkluzja z owego artykułu, że „na razie trzeba pilnie ruszyć głową, by za kilka lat ostatni nauczyciele nie odeszli na emeryturę, gasząc światło w swoich szkołach”, pozostaje ze wszech miar aktualna.

- Co robiłeś w świetlicy? Jak było? - Nuda. Nic. Bawiłem się samochodzikiem. Ci z was, którzy macie dzieci uczęszczające w świetlicy szkolnej w dużej szkole, może kiedyś mieliście taką rozmowę z synem. Lub podobną rozmowę z córką… Niestety, tak się jeszcze zdarza, że dzieci są w świetlicy szkolnej „na przechowaniu”, dopóki ich ktoś z rodziny nie zabierze do domu. Czasy jednak zmieniają się i wierzę, że to już będą coraz rzadsze przypadki „nudy świetlicowej”.

Doświadczany w wielu obszarach kryzys edukacji, zbliża nas do momentu przekroczenia punktu krytycznego w rekonstruowaniu funkcjonującego od ponad stu lat modelu „bismarckowskiej” szkoły. To wynik rozwoju ludzkiej świadomości, hierarchii osobistych wartości, przekonań oraz wiedzy i inteligencji pedagogicznej w rozumieniu istoty edukacji w postindustrialnej rzeczywistości.

Jakiego rodzaju pytania zadaje nauczyciel/-ka podczas lekcji uczennicom i uczniom? Przeważnie są to pytania zamknięte, sprawdzające wiedzę. Nauczyciel chce się dowiedzieć, czy uczniowie opanowali materiał i ewentualnie jeszcze raz go powtórzyć, żeby był lepiej utrwalony.

Majsterkowanie to świetny sposób na naukę poprzez konstruowanie, zwłaszcza jeśli wytwarzane "dzieła" pozostają w związku z programem nauczania w szkole. Rosnąca popularność inicjatyw z zakresu Makerspace stanowi zachętę dla szkół do tworzenia przestrzeni, w której uczniowie będą mogli zrobić coś z niczego. Takie miejsce można zaaranżować też w każdej klasie!

Edukacja medialna to temat w polskiej szkole wciąż raczej zaniedbany, mimo że każdy uczeń to także konsument informacji. Czasu wystarcza na omówienie kilku tematów i rozwinięcie podstawowych umiejętności. Jednym z ważnych zadań stojących obecnie przed edukacją medialną jest zwrócenie uwagi na paradoks nowych technologii: z jednej strony sprzyjają demokratyzacji i pluralizacji, zaś z drugiej za sprawą zaawansowanych i nowoczesnych komputerowych technik obliczeniowych mogą stać się narzędziem inwigilacji oraz manipulacji.