Aby egzamin mierzył sprawniej (1)

Minister edukacji narodowej przedstawiła propozycje zmian, jakie za kilka lat czekają system egzaminacyjny. Będą one następowały stopniowo, wraz z kolejnymi rocznikami kończącymi pracę z nową podstawą programową. Jak twierdzi minister edukacji narodowej Katarzyna Hall, egzaminy zewnętrzne to ważny element rozmów na temat jakości edukacji: „System egzaminacyjny jest bardzo pomocnym narzędziem. Niesie cenne informacje, z których korzystamy, projektując zmiany. Trzeba jednak myśleć o tym, jak ten system ulepszać i doskonalić.”

 

„System egzaminów zewnętrznych ma dopiero dziesięć lat, a więc można powiedzieć, że jest młody, głupi (albo przynajmniej niedoświadczony) i słaby.” – stwierdził dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej prof. Krzysztof Konarzewski i dodał: „Można odnieść wrażenie, że w roku 2009 zdarzyła się cała seria nieszczęść: nowy dyrektor, przecieki, źle wszyte kartki, protesty przeciwko “zbyt łatwym” testom. To jednak, czy egzamin jest trudny, czy nie, rozstrzyga dopiero analiza uczniowskich odpowiedzi. Jak się potem okazało, tegoroczny procent porażek był nawet o jeden punkt procentowy większy, na pewno zatem nie było tak, że uprościliśmy test, aby zyskać sympatię”.

 

Jakie informacje o osiągnięciach i umiejętnościach uczniów kończących jeden etap edukacji i rozpoczynających kolejny niesie ze sobą analiza wyników tegorocznej sesji egzaminacyjnej i jakie wnioski na przyszłość należy z niej wyciągnąć?

 

Trzy i pół osoby

Absolwenci szkół podstawowych (obecnie już uczniowie pierwszych klas gimnazjum) nieźle opanowali proste umiejętności związane z czytaniem, pisaniem i liczeniem. Dobrze radzili sobie podczas sprawdzianu ze zrozumieniem wybranych szczegółów czytanego tekstu, wyszukiwaniem pojedynczych informacji, wnioskowaniem na podstawie wyraźnie sformułowanych przesłanek. Gorzej było, gdy musieli zmierzyć się z całością, odczytać główną myśl, zrozumieć przedstawiony problem.

 

„Przykładem może być tekst wyjaśniający, dlaczego bociany lecąc do Afryki, nie przelatują nad morzem, tylko lecą dookoła, w przeciwieństwie do innych ptaków. Zawierał on informację, że jest to uwarunkowane budową bocianich skrzydeł i techniką lotu. Uczniowie musieli wykonać cztery zadania. Ze szczegółowymi poradzili sobie świetnie, jeśli natomiast chodzi o wskazanie głównego zagadnienia, ledwo połowa dała sobie radę. Co gorsza, w zadaniu czwartym, gdzie musieli zakreślić trasę bociana na mapie, wielu zaznaczało drogę przez morze. Można sobie zatem zadać pytanie, co dzieci zrozumiały z tekstu.” – zastanawiał się Adam Brożek z CKE.

 

W zadaniach pisemnych lepiej radzili sobie z treścią niż z formą. „Absolwenci szóstej klasy posługiwali się potokiem słów, mieli kłopoty z interpunkcją zdania złożonego – powiedział Brożek, wyjaśnił jednak, że ten akurat problem nie wynikał z winy uczniów ani nauczycieli. - Stara podstawa programowa wymaga od dzieci opanowania interpunkcji, ale składnia zdania złożonego omawiana jest dopiero w gimnazjum. Nowa podstawa uwzględniła ten temat już w szkole podstawowej.” – zapewnił.

 

Jeśli chodzi o umiejętności matematyczne, to działania na liczbach naturalnych, kolejność wykonywania działań, prawidłowe stosowanie wzorów etc. nie sprawiały trudności. Gdy w grę wchodziły liczby dziesiętne i obliczenia dotyczące czasu, było już gorzej. „Najsłabszą stroną wykształcenia matematycznego jest jednak całkowity brak refleksji nad wynikami zadań. Uczniowie potrafili podawać wyniki absurdalne, np. liczbę osób... w ułamkach.” – powiedział Brożek.

 

Ile minut ma godzina

Absolwenci gimnazjów także lepiej radzili sobie z zadaniami raczej prostymi. Jak podała kierownik Wydziału Gimnazjów CKE Teresa Chrostowska, mocną stroną gimnazjalistów jest wyszukiwanie prostych informacji (w przypadku bardziej złożonych były już problemy z ich przetworzeniem, analizą i krytyczną oceną), a także czytanie i odbiór tekstów oraz zrozumienie tekstu słuchanego w języku obcym (w tym roku absolwenci gimnazjów po raz pierwszy zdawali egzamin z języka obcego).