Dlaczego trudno czytać z ekranu?

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times
E-learningCyfrowy świat rozszerza się błyskawicznie, obejmując coraz więcej zasobów tekstowych. Spada czytelnictwo książek (59% Polaków przeczytało choć jedną książkę w 2006 r.), coraz częściej czytamy bezpośrednio z Internetu czy z plików załadowanych do komputera. Okazuje się jednak, że czytanie na ekranie oznacza dla naszego umysłu więcej stresu niż czytanie książki.
 
Badania przeprowadzone przez profesor Anne Mangen z Uniwersytetu w Stavanger (Norwegia) zostały podsumowane w artykule „Digital Fiction reading: Haptics and immersion” (Journal of Research in Reading, No. 4/2008). Jej zdaniem klikanie myszą i przewijanie stron przerywa naturalny stan skupienia ludzkiego mózgu, podczas gdy przewracanie stron dłonią zwiększa stopień naszej koncentracji i siłę doświadczenia. Problemem jest zatem nie tyle sposób wyświetlania danych, co raczej interfejs użytkownika z którego korzystamy – twierdzi profesor Mangen.

Z przeprowadzonych na ochotnikach badań wynika, że przewijanie stron w oknie przeglądarki internetowej prowadzi do powstania nowej formy orientacji umysłowej, która jednak jest o wiele mniej trwała niż w wypadku czytania z książek. Czytelnik pozbawiony kompletności i konstytutywnych części fizycznej formy czytanego materiału staje się o wiele bardziej niespokojny. W przeciwieństwie do książki, tekst na ekranie porusza się i przez to nieświadomie nas dezorientuje.

Profesor Mangen jest przekonana, że wyniki jej badań pomogą zmienić podejście do tworzenia pomocy dydaktycznych. Wiele eksperymentów z dziedziny psychologii kognitywnej pokazało, że nagłe zmiany w fizycznym otoczeniu mają negatywny wpływ na procesy zapamiętywania. Uczenie się jest procesem wymagającym czasu i skupienia, zaś nowe media stoją w opozycji do tych wartości. Według norweskiej badaczki branża IT i związany z nią przemysł reklamowy dość jednostronnie i bezkrytycznie podchodzą do technologii. Wspomagane komputerowo nauczanie wprowadza się nawet do przedszkoli – a to może szkodzić rozwojowi umysłowemu najmłodszych. W tej dziedzinie wymagana jest zatem głębsza refleksja przy tworzeniu tego typu narzędzi; w tak złożonej dziedzinie jak nauczanie nie ma prostych odpowiedzi.

Pocieszające jest, że dzięki nowym technologiom dzieci i młodzież ogólnie więcej pisze i czyta – na ekranie swojego komputera czy telefonu komórkowego. Z drugiej jednak strony badania szwedzkich naukowców dowodzą, że czytając papierową wersję, po prostu więcej i lepiej rozumiemy.

Ostatnie badania profesor Mangen dotyczą hipertekstowych opowieści – multimedialnych opracowań, które wykorzystują jednocześnie hipertekst, obrazy, wideo i dźwięk. Gubią one całkowicie liniowość przekazu, zamieniając go w coś podobnego do gry komputerowej. Jej zdaniem jednocześnie pozbawiają czytelnika możliwości stworzenia własnego fikcyjnego wszechświata, zbudowanego z jego wyobrażeń. Liczba okazji do utraty koncentracji w takim środku przekazu jest bardzo duża.

„Książka jest to medium, do którego przyzwyczajeni są osoby dorosłe. Książki są dla nich podstawą uczenia się czytania i kształtowania nawyków czytelniczych. Książka definiowała zatem również nasze rozumienie koncepcji czytania. Ale teraz to się jednak zmienia.” – zauważa profesor Mangen.

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

Maciej M Sysło napisał/a komentarz do Czy projekt to dobra forma uczenia się?
Poniższy fragment pochodzi z mojej pracy "Przyszłość Laboratorium", która ukazała się w czasopiśmie ...
Ppp napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Najpierw należało przypomnieć i scharakteryzować style nauki - wzrokowcy, słuchowcy, kinestetycy. Po...
Lech Mankiewicz napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Bardzo ważna uwaga, choć mam wrażenie, że analiza nie jest do końca kompletna. Dlaczego? Taka techni...
To Stowarzyszenie Umarłych Statutów podaje nieprawdę. Art. 99 ustawy Prawo oświatowe umożliwia wprow...
Książka „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” nie jest autorstwa Martina Seligmana, lecz D...
Robert Raczyński napisał/a komentarz do Osiem filarów reformy edukacji (z komentarzem)
Dzięki za ten tekst. Mnie, mimo jakichś trzech podejść, nie udało się zadowalajaco skomentować tej b...
Gość napisał/a komentarz do Osiem filarów reformy edukacji (z komentarzem)
Też się bardzo niepokoję. Trudno mi się czyta te życzeniowe postulaty.
Ja się zgadzam z polonistką. Nauczyciele świetlicy zwykle jako argument pracy w wymiarze 26 godzin p...

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie