Czy polski system edukacji zmierza w dobrym kierunku?

Bardzo ważne są opisane w raporcie megatrendy - dla tej przyszłości (chociaż niewiele z wagi tych zmian razie rozumiemy) mamy uczyć młodych ludzi. Ze wszystkimi diagnozami nie sposób się nie zgodzić - szczególnie gdy mowa o budowaniu społeczności/społeczeństwa i wadze dobrostanu młodych ludzi w szkole i rodzinie.

Natomiast z niektórymi wnioskami i rekomendacjami sądzę, że warto podyskutować, nawet zgadzając się z nimi. Czy lokalne współdecydowanie o kształcie edukacji przez samorząd i rodziców oraz nauczycieli przy opisanym w raporcie braku kapitału społecznego doprowadzi do pożądanych zmian? Ten mechanizm, który był wypracowywany w innych krajach przez lata a w Polsce chyba nie mamy na to czasu. Prywatnie moje doświadczenia związane z obserwacją polityki edukacyjnej wielu JST w połączeniu z poglądami większości rodziców - też opisanymi w raporcie - konserwatyzmem bardzo dużej grupy nauczycieli oraz relacjami pomiędzy tymi grupami - i skłaniają do wniosku, ŻE TO SIĘ w najbliższej przyszłości nie może udać, bo cyt. ""dopiero po odpowiednim przygotowaniu rodziców oraz zwiększeniu prestiżu zawodu nauczyciela i zaufania do szkoły można przystąpić do budowy partnerstwa edukacyjnego"" a to wymaga po pierwsze zmian mentalności. Po drugie - wystarczy "po pierwsze".

I następna refleksja dotycząca rekomendacji - cyt. : ""zróżnicowanie wysokości wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do jakości ich pracy. Dobrze skonstruowany system motywacji zawodowej dla nauczycieli powiązany z systemem wynagrodzeń powinien zostać nadbudowany na skutecznym modelu mierzenia jakości pracy nauczycieli (odnoszącym się do efektów nauczania, np. poprzez monitoring losów absolwentów czy umiejętności pracy z uczniem o szczególnych potrzebach edukacyjnych).""" - nie wyobrażam sobie praktycznego modelu w pełni sprawiedliwie i obiektywnie oceniającego wkład pracy nauczyciela. Bo przecież tzw. "efekty nauczania" to coś co zależy od bardzo wielu zmiennych. Czy absolwent, który skończył uczelnie wyższą i pracuje w korporacji, to lepszy absolwent, który założył własną firmę. A może lepszy jest ten który uczciwie pracuje na budowie czy jest kierowcą? A jak wycenić motywację nauczyciela do pracy w klasie, gdzie większość uczniów ma specjalne potrzeby edukacyjne nie mówiąc o dysfunkcjach, a jak motywację w klasie "zdolnej"? I kto to będzie mierzył?. Pytań można zadać jeszcze wiele, a zacząłem od tej rekomendacji, bo o płacach nauczycieli dyskutuje się ostatnio wiele. Moim zdaniem zanim zróżnicujemy płace to je trzeba wyrównać. Czy stażysta pracuje mniej lub gorzej od dyplomowanego? Często więcej i lepiej... A jeżeli zależy nam na dopływie "świeżej krwi" to jest to sprawa priorytetowa!

Cd moich refleksji
Pozostałe rekomendacje są oczywiście słuszne w założeniu, tylko ". Pozyskiwanie odpowiednich osób do zawodu nauczyciela" i "Podniesienie poziomu kształcenia nauczycieli." to znowu plan na wiele lat - potrzebne i nakłady i specjalne uczelnie (SN się kłaniają) i pewność zatrudnienia i odpowiedniego wynagrodzenia - kierunek słuszny, droga daleka. "Doskonalenie nauczycieli." - tym się zajmuję zawodowo - istnieje oferta szeroka i często bardzo dobra. Tylko "wielbłąda można doprowadzić do wodopoju ale nie można zmusić go aby się napił" - same szkolenia bez chęci implementacji nowej wiedzy do swojej pracy przez nauczycieli niewiele zmienią. Bez pracy własnej - a źródeł jest "wielkie mnóstwo" - choćby sieci, które większość projektów unijnych i innych proponuje, a które są zupełnie niewykorzystane. A odpowiednie podejście do rozwoju własnego warsztatu jest podstawą systemów doskonalenia nauczycieli w innych krajach. Bo nie wystarczy podejście "trzydzieści lat tak uczyłam i było dobrze". Wspaniale by też się stało, żeby nauczyciele zrozumieli, że "Umocnienie prestiżu zawodu nauczyciela" to nie kwestia wysokości zarobków, a przede wszystkim relacji z uczniami, rodzicami i społecznością lokalną. Również pokazania swojego warsztatu - patrz Superbelfrzy czy inne społeczności nauczycielskie w sieci. I prestiżu nie da się zadekretować - trzeba nań zapracować i wielu nauczycielom to się udaje! Najszybciej zrealizować rekomendację dotyczącą przywództwa. Znakomita większość dyrektorów mogłaby takimi edukacyjnymi przywódcami, gdyby dodać im JEDEN etat dyrektora "technicznego" A tym dyrektorom, którzy czują się bardziej "menadżerami" dołożyć etat dyrektora pedagogicznego. Z przemyślanym podziałem "władzy". Równie łato zrealizować postulat ostatni " Troska o sukces każdego ucznia" - wystarczy zlikwidować rankingowanie szkół poprzez wyniki egzaminów czy matur. Wówczas nauczyciele przestaliby się chować za stwierdzeniem "nas oceniają za wyniki egzaminów/ matur" i dlatego MUSZĄ PRZEROBIĆ WSZYSTKIE TREŚCI SZCZEGÓŁOWE PODSTAWY PROGRAMOWEJ. I wreszcie wziąć odpowiedzialność osobistą za dobrostan powierzonych im dzieci i "odpowiedzialność nie tylko za przekazywanie wiedzy, kształtowanie umiejętności czy formowanie postaw, ale także za zagwarantowanie uczniom bezpiecznego i komfortowego otoczenia"
A wyniki egzaminów nic nie mówią o jakości pracy szkoły. Na nowo przemyślany EWD mógłby w tym pomoc.
Ostatnia moja refleksja a raczej KLUCZOWE PYTANIE EGZYSTENCJALNE EDUKACJI W POLSCE! Tylu ludzi - i naukowców i praktyków - WIE, że cyt.: Konsekwencją zbyt daleko posuniętej jednolitości programowej jest unifikacja, czyli uczenie wszystkich uczniów tego samego w ten sam sposób. Uczniowie są podzieleni na klasy według roczników. Niezależnie od rodzaju zajęć lekcje odbywają się w regularnych odcinkach czasu, zgodnie ze stałym schematem tygodniowego rozkładu lekcji. Rozbudowana standaryzacja zawęża treści kształcenia do obowiązującego kanonu. Zunifikowany proces kształcenia wpływa też na sposób oceniania, w którym oceny pełnią głównie funkcję selekcyjną." I CO? I NIC?
ZDROWIA życzę

@Marian: mam pytanie:
czy uważasz, że poniższe działania byłyby dobre dla poprawy polskiej edukacji ?
1. Likwidacja Karty Nauczyciela
2. Prywatyzacja szkół (z wykorzystaniem bonu edukacyjnego)
3. Likwidacja systemu klasowo-lekcyjno-dzwonkowego (zrezygnowanie MEN z nadzoru nad metodami edukacji, pozostawienie całkowitej swobody rodzicom i szkołom i określenie jedynie podstawy programowej.

Moim zdaniem gdyby te trzy punkty zrealizować, zniknęłyby wszystkie problemy: nie trzeba byłoby się zastanawiać "ile nauczyciel powinien zarabiać", bo to ustaliłby rynek. Brak absurdalnej Karty Nauczyciela spowodowałby zróżnicowanie wynagrodzenia nauczycieli w zależności od oceny ich pracy przez rodziców. Metody nauczania byłyby różne, ale przynajmniej byłaby możliwość eksperymentowania i wybrania optymalnej dla danej szkoły i uczniów. Jedni uczyliby się metodą spersonalizowaną, w małych grupach realizując projekty, inni uczyliby się tradycyjni, a rynek szybko by wykosił metody nieefektywne i złych nauczycieli.