Jak szkoła może sprostać wymaganiom stawianym jej przez nowoczesną gospodarkę, w której wiedza jest jednym z kluczowych czynników? Jak motywować nauczycieli, aby lepiej radzili sobie z pracą i dobrze przygotowywali gimnazjalistów do odważnego wkraczania w dorosłość? Na wiele pytań stara się odpowiadać raport o nauczaniu przygotowany przez OECD.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała niedawno temu pierwszą część swojego raportu TALIS (Teaching and Learning International Survey, Międzynarodowy Raport o Nauczaniu i Uczeniu się, PDF). To szerokie opracowanie zostało w całości poświęcone warunkom pracy oraz motywacjom nauczycieli. Zostało ono stworzone na podstawie ankiet, które w latach 2007 – 2008 wypełniali pracownicy szkół średnich pierwszego poziomu (w Polsce są nimi gimnazja) w 23 krajach na całym świecie – zarówno krajach członkowskich OECD, jak i partnerskich. Pośród państw objętych badaniem były m.in. Polska, Słowacja, Litwa, Łotwa, Turcja, Irlandia, Dania, Austria, Australia, Korea, Meksyk i Brazylia. Łącznie, OECD przebadało aż 74 000 osób.
Twórców raportów TALIS interesowała ogólna sytuacja zawodowa nauczycieli. Postawili oni tezę, że warunki pracy oraz odpowiednia motywacja tej grupy zawodowej odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu całego systemu edukacji. Przecież jakość lekcji w szkołach zależy bezpośrednio od tego, jak dobrze przygotowani będą nauczyciele, jakie będą ich relacje z dyrekcją szkoły, oraz jak sami będą postrzegać swoją misję. Dlatego też autorzy TALIS z bliska przyjrzeli się kilku podstawowym zagadnieniom.
Pierwszym z nich jest ścieżka rozwoju zawodowego nauczycieli gimnazjów. W tej części raportu jego twórcy analizują najczęściej podejmowane przez pedagogów formy poszerzania kompetencji oraz czas, jaki poświęcają oni na doskonalenie zawodowe. Co ciekawe, opracowanie TALIS może stać się punktem wyjścia w rozważaniach na temat wpływu miejsca zamieszkania, płci oraz wieku na podejmowanie przez nauczycieli trudu doskonalenia swoich umiejętności.
Z kolejnej części raportu dowiedzieć się można, jak swoją misję w szkole postrzegają sami nauczyciele i jakie metody nauczania stosują. Ciekawe jest, że pedagodzy zmieniają swoje podejście do uczniów. Podczas gdy kiedyś celem nauczyciela było przekazywanie wiedzy i gotowych rozwiązań, które uczeń miał jedynie zapamiętać, obecnie coraz bardziej wymaga się od dzieci aktywnego udziału w lekcjach i samodzielnego dochodzenia do wniosków.
Następnym punktem raportu jest wpływ pozytywnego motywowania nauczycieli na jakość ich pracy. Okazuje się, że motywowanie zwiększa satysfakcję pedagogów i bardzo korzystnie wpływa na ich rozwój zawodowy. Co więcej, nauczyciele przyznają, że bardzo dobrze działa na nich wewnętrzny system ocen stosowany przez dyrekcję. Często pomaga on poprawić jakość lekcji i udoskonalić metody nauczania. Niestety, większość ankietowanych pedagogów przyznaje, że ich sukcesy oraz innowacyjne podejście do pracy są niedostatecznie nagradzane lub w ogóle nie zauważane.
Z ostatniej części raportu TALIS dowiadujemy się, jakie style zarządzania preferują dyrektorzy szkół. OECD wyodrębnia dwa style zarządzania w szkołach, z których pierwszy to zarządzanie zorientowane na jakość kształcenia. Ten model oznacza, że dyrektor często pracuje z nauczycielem, pomaga mu poprawić słabe strony i zachęca do rozwoju zawodowego. Drugi nazwany przez OECD model to zarządzanie zorientowane na zasady. Dyrektorzy pracujący w taki sposób mają na uwadze przede wszystkim spełnianie wymagań ministerstwa edukacji oraz przestrzeganie przez uczniów i nauczycieli oficjalnych zasad panujących w szkole. Polska jest krajem, w którym zdecydowanie preferowane jest zarządzanie zorientowane na jakość kształcenia.
Mimo iż raport TALIS dotyczy jedynie nauczycieli i dyrektorów gimnazjów, wnioski, które z niego płyną są w dużej części prawdziwe również dla pracowników innych szkół. Dlatego też trzeba mieć nadzieję, że opracowanie OECD zostanie zauważone w Polsce i przyczyni się do tworzenia takich szkół, w których doceniane będą talenty wszystkich uczniów, a praca pedagogów odpowiednio nagradzana. W nadchodzących tygodniach będziemy starali się prezentować na łamach Edunews.pl najważniejsze wyniki badań TALIS.
Twórców raportów TALIS interesowała ogólna sytuacja zawodowa nauczycieli. Postawili oni tezę, że warunki pracy oraz odpowiednia motywacja tej grupy zawodowej odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu całego systemu edukacji. Przecież jakość lekcji w szkołach zależy bezpośrednio od tego, jak dobrze przygotowani będą nauczyciele, jakie będą ich relacje z dyrekcją szkoły, oraz jak sami będą postrzegać swoją misję. Dlatego też autorzy TALIS z bliska przyjrzeli się kilku podstawowym zagadnieniom.
Pierwszym z nich jest ścieżka rozwoju zawodowego nauczycieli gimnazjów. W tej części raportu jego twórcy analizują najczęściej podejmowane przez pedagogów formy poszerzania kompetencji oraz czas, jaki poświęcają oni na doskonalenie zawodowe. Co ciekawe, opracowanie TALIS może stać się punktem wyjścia w rozważaniach na temat wpływu miejsca zamieszkania, płci oraz wieku na podejmowanie przez nauczycieli trudu doskonalenia swoich umiejętności.
Z kolejnej części raportu dowiedzieć się można, jak swoją misję w szkole postrzegają sami nauczyciele i jakie metody nauczania stosują. Ciekawe jest, że pedagodzy zmieniają swoje podejście do uczniów. Podczas gdy kiedyś celem nauczyciela było przekazywanie wiedzy i gotowych rozwiązań, które uczeń miał jedynie zapamiętać, obecnie coraz bardziej wymaga się od dzieci aktywnego udziału w lekcjach i samodzielnego dochodzenia do wniosków.
Następnym punktem raportu jest wpływ pozytywnego motywowania nauczycieli na jakość ich pracy. Okazuje się, że motywowanie zwiększa satysfakcję pedagogów i bardzo korzystnie wpływa na ich rozwój zawodowy. Co więcej, nauczyciele przyznają, że bardzo dobrze działa na nich wewnętrzny system ocen stosowany przez dyrekcję. Często pomaga on poprawić jakość lekcji i udoskonalić metody nauczania. Niestety, większość ankietowanych pedagogów przyznaje, że ich sukcesy oraz innowacyjne podejście do pracy są niedostatecznie nagradzane lub w ogóle nie zauważane.
Z ostatniej części raportu TALIS dowiadujemy się, jakie style zarządzania preferują dyrektorzy szkół. OECD wyodrębnia dwa style zarządzania w szkołach, z których pierwszy to zarządzanie zorientowane na jakość kształcenia. Ten model oznacza, że dyrektor często pracuje z nauczycielem, pomaga mu poprawić słabe strony i zachęca do rozwoju zawodowego. Drugi nazwany przez OECD model to zarządzanie zorientowane na zasady. Dyrektorzy pracujący w taki sposób mają na uwadze przede wszystkim spełnianie wymagań ministerstwa edukacji oraz przestrzeganie przez uczniów i nauczycieli oficjalnych zasad panujących w szkole. Polska jest krajem, w którym zdecydowanie preferowane jest zarządzanie zorientowane na jakość kształcenia.
Mimo iż raport TALIS dotyczy jedynie nauczycieli i dyrektorów gimnazjów, wnioski, które z niego płyną są w dużej części prawdziwe również dla pracowników innych szkół. Dlatego też trzeba mieć nadzieję, że opracowanie OECD zostanie zauważone w Polsce i przyczyni się do tworzenia takich szkół, w których doceniane będą talenty wszystkich uczniów, a praca pedagogów odpowiednio nagradzana. W nadchodzących tygodniach będziemy starali się prezentować na łamach Edunews.pl najważniejsze wyniki badań TALIS.
