Edukacja w Polsce nie jest przedmiotem specjalnego zainteresowania polityków, służy raczej do realizacji instrumentalnych i doraźnych celów politycznych. Do takiego wniosku można dojść przyglądając się polityce oświatowej w naszym kraju na przestrzeni ostatnich lat i inwestowaniu w kapitał ludzki w edukacji. Mamy już do czynienia z krytycznie niskimi, oscylującymi w granicy płacy minimalnej wynagrodzeniami nauczycieli w szkołach, a jak wynika z raportu Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych - obserwujemy także przyspieszający proces pauperyzacji (obniżenia się stopy życiowej) środowiska akademickiego.
Nawet najbardziej oddany uczeniu i uczniom nauczyciel w końcu siądzie i policzy, że z nauczania nie da się wyżyć. Zwłaszcza, jeśli musi dojeżdżać do pracy. Podobnie zaczyna być z kadrą akademicką. Jest to pewien paradoks - z jednej strony zwiększane są nakłady na szkolnictwo wyższe i można zaobserwować pewne pozytywne efekty, ale z drugiej obserwujemy pauperyzację środowiska akademickiego
"W roku 2023 w ujęciu miesięcznym przeciętne wynagrodzenie w grupie nauczycieli akademickich było już jedynie o nieco ponad 10 proc. wyższe niż przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej, podczas gdy w 2004 roku różnica ta przekraczała 80 proc." - czytamy w raporcie Nauka i szkolnictwo wyższe a PKB. Poziom finansowania zaś - jak uważają autorzy opracowania - pozytywnie przekłada się na liczbę i jakość publikacji naukowych – szczególnie w czasopismach o najwyższym prestiżu.
W raporcie zwrócono też uwagę na problem demograficzny. "Mediana wieku kadr naukowych rośnie a poziom wynagrodzeń nie przyciąga utalentowanych młodych ludzi". Wynagrodzenia asystentów znajdują się obecnie na poziomie zbliżonym do płacy minimalnej, co może stanowić coraz większą barierę wejścia do zawodu. "Przywrócenie zarówno realnego, jak i względnego poziomu wynagrodzeń brutto z roku 2014 wymaga podwyżek wynagrodzeń o ok. 30-50 proc." - apelują autorzy raportu.
Z raportu wynika, że w Polsce wydatki na naukę i badania Polsce wynoszą ok. 30-50 proc. finansowania w wiodących krajach UE i ok. 60-70 proc. finansowania w wiodących krajach Europy Środkowej i Wschodniej (Czechy, Słowenia). "Od rozwoju systemu nauki i szkolnictwa wyższego – wymagającego istotnych nakładów ze środków publicznych – zależy to, czy dana gospodarka jest zdolna do samoistnego kreowania impulsów rozwojowych, czy też jest skazana na pełnienie roli pomocniczej w stosunku do gospodarek i społeczeństw lepiej rozwiniętych".
Z edukacją problemy ma nie tylko Polska. Można zaryzykować twierdzenie, że edukacja w wielu krajach rozwiniętych znajduje się w kryzysie. Szkoda tylko, że kolejni ministrowie nie potrafią sobie poradzić z wyzwaniami, przed którymi stoi system edukacji.
(Źródło: PAP Nauka w Polsce, opr. red.)
Ostatnie komentarze