Nauczyciele – luka pokoleniowa

fot. Adobe Stock

Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Od wielu lat średni wiek nauczyciela nieustannie rośnie. W 2006 r. przeciętna osoba ucząca w samorządowej szkole lub przedszkolu miała 40,1 roku, a w 2023 r. – 46,8 roku. Trzeba jednak podkreślić, że średnia, która dobrze prezentuje ogólny trend, nie odzwierciedla struktury wieku nauczycieli i nie przedstawia skali luki pokoleniowej w oświacie. Warto więc podkreślić, że w 2006 r. prawie co piąty nauczyciel miał nie więcej niż 30 lat, a co drugi najwyżej 40 lat. W 2023 r. przed 31 rokiem życia było niespełna 6% nauczycieli, a poniżej 41 lat miało niecałe 29%. Tymczasem nauczycieli powyżej pięćdziesiątki w 2006 r. było tylko niecałe 14%, a obecnie jest ich już prawie 39%.

Z roku na rok coraz więcej nauczycieli osiąga wiek emerytalny. Np. w 2006 r. na emerytury mogło odejść 1,8 tys. nauczycieli, w 2014 r. – 4 tys., w 2021 r. 10 tys., a przez następne 20 lat wiek emerytalny będzie osiągać 16 do 19 tys. nauczycieli rocznie. Na szczęście coraz więcej nauczycieli pracuje mimo osiągnięcia wieku emerytalnego – w 2006 r. w wieku emerytalnym był co setny czynny nauczyciel samorządowej szkoły lub przedszkola, w 2023 r. uprawnienia emerytalne miało już prawie 9% czynnych nauczycieli.

Jednak, mimo pracy emerytów, deficyt nauczycieli pogłębi się zanim niż demograficzny zmniejszy liczbę uczniów w starszych klasach szkół podstawowych, a zwłaszcza w liceach, technikach i szkołach branżowych. Inaczej będzie tylko w przedszkolach, które mają stosunkowo młodą kadrę – połowa nauczycieli wychowania przedszkolnego nie przekroczyła jeszcze 40 lat. Tutaj ubytek miejsc pracy spowodowany spadkiem liczby dzieci, który już się zaczął, będzie zapewne szybszy od wzrostu liczby wakatów w wyniku odchodzenia na emerytury. Może to zresztą pomóc w zniwelowaniu deficytu nauczycieli klas I-III szkół podstawowych, bo większość nauczycieli wychowania przedszkolnego ma również uprawnienia do edukacji wczesnoszkolnej.


Wykres 1. Struktura wieku nauczycieli szkół i przedszkoli prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego w wybranych latach

Żeby zniwelować deficyt nauczycieli w pozostałych działach oświaty trzeba będzie zachęcić do podjęcia pracy nauczycielskiej bardzo wiele nowych osób. Być może warto w tym celu ułatwić przyjmowanie do oświaty ludzi, którzy nie mają formalnego wykształcenia pedagogicznego, ale mają już jakieś doświadczenie zawodowe i odpowiednią wiedzę merytoryczną. Niestety zawód nauczyciela, mimo tegorocznych podwyżek wynagrodzeń, nie jest w Polsce atrakcyjny.

Przy okazji prac nad nowymi podstawami programowymi, warto więc rozważyć nie tylko samo ograniczenie zakresu nauczanego materiału, ale również zmniejszenie liczby godzin nauki. Dzięki temu zmniejszy się przeciążenie uczniów oraz zapotrzebowanie na nauczycieli, co może pomóc w stabilizacji sytuacji w polskim systemie oświaty.

 

(Źródło: VULCAN)

Jesteśmy na facebooku

fb

Ostatnie komentarze

Maciej M Sysło napisał/a komentarz do Czy projekt to dobra forma uczenia się?
Poniższy fragment pochodzi z mojej pracy "Przyszłość Laboratorium", która ukazała się w czasopiśmie ...
Ppp napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Najpierw należało przypomnieć i scharakteryzować style nauki - wzrokowcy, słuchowcy, kinestetycy. Po...
Lech Mankiewicz napisał/a komentarz do Kilka wskazówek, jak się uczyć
Bardzo ważna uwaga, choć mam wrażenie, że analiza nie jest do końca kompletna. Dlaczego? Taka techni...
To Stowarzyszenie Umarłych Statutów podaje nieprawdę. Art. 99 ustawy Prawo oświatowe umożliwia wprow...
Książka „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” nie jest autorstwa Martina Seligmana, lecz D...
Robert Raczyński napisał/a komentarz do Osiem filarów reformy edukacji (z komentarzem)
Dzięki za ten tekst. Mnie, mimo jakichś trzech podejść, nie udało się zadowalajaco skomentować tej b...
Gość napisał/a komentarz do Osiem filarów reformy edukacji (z komentarzem)
Też się bardzo niepokoję. Trudno mi się czyta te życzeniowe postulaty.
Ja się zgadzam z polonistką. Nauczyciele świetlicy zwykle jako argument pracy w wymiarze 26 godzin p...

E-booki dla nauczycieli

Polecamy dwa e-booki dydaktyczne z serii Think!
Metoda Webquest - poradnik dla nauczycieli
Technologie są dla dzieci - e-poradnik dla nauczycieli wczesnoszkolnych z dziesiątkami podpowiedzi, jak używać technologii w klasie