Współcześnie granica „bycia młodym” wydaje się rozciągać dość daleko w czasie. Uczeń i student – wiadomo. Trzydziestolatek – oczywiście też młody. Czterdziestolatek… czy czasem nie zachowuje się jak nastolatek… I dla tych (nas…) wszystkich młodych Przemek Staroń napisał cudowną książkę: o radzeniu sobie w życiu. Taki pół-przewodnik, taka pół-opowieść, o tym, jak sobie w życiu się nie pogubić. Oczywiście to książka przede wszystkim dla nastolatka, który wkroczył właśnie w najtrudniejszy okres w życiu…, ale i dla dorosłego, który (czasami) nie potrafi uwolnić się od tej swojej „nastoletności” w różnych wymiarach.

Rozpocznę ten artykuł wyznaniem niespotykanym u nauczyciela. Przyznam mianowicie z całą szczerością, że nigdy specjalnie nie przejmowałem się, czy moi uczniowie dobrze poznają wykładany przeze mnie przedmiot: początkowo biologię, potem przez długie lata chemię, aż wreszcie przyrodę. Jedynki z prac klasowych nie budziły mojej frustracji, bowiem stawiałem je rzadko. Zawsze starałem się tak konstruować sprawdziany, by nawet słaby uczeń był w stanie osiągnąć sukces albo choćby sukcesik w postaci oceny dopuszczającej.

Uczenie się w małych grupach przynosi nadzwyczaj dobre efekty. Może być stosowane również online, na tych platformach, gdzie jest możliwość podziału na pokoje. Trudniej jest, gdy platforma nie ma takiej możliwości, ale też można taka prace zorganizować polecając uczniom prace w małych grupach poprzez inne możliwości techniczne (Messenger, Skype, telefon itp.).

Drugim kluczem do lubianej szkoły jest SWOBODA. Za rządów w MEN ministra Giertycha (Boże, to już naście lat!) ogłoszono program „Zero tolerancji” Sprowadzał się on do pewnego katalogu represyjnych działań, które wraz z powszechnym „umundurkowieniem” uczniów miały ograniczyć pleniącą się (ponoć) w szkołach agresję. Nieśmiałe propozycje niektórych psychologów i nauczycieli, by zamiast agresję zwalczać agresją zwiększyć liczbę pedagogów szkolnych, zmniejszyć liczebność klas i poszerzyć ofertę szkół o zajęcia dodatkowe itp., nie znalazły specjalnego posłuchu. W debacie telewizyjnej, którą w owym czasie miałem okazję oglądać, owe propozycje zostały „na pniu” odrzucone przez przedstawiciela ministerstwa, jako po prostu zbyt kosztowne.

Może to i dziwny temat w czasach zdalnego nauczania, które zorganizowanej edukacji niezbyt służy, ale lada moment rozpocznie się rok 2021, a wraz z nim zaświta nowa nadzieja. Wszystkim zatem, którzy myślą nad tym co zrobić, by polska szkoła stała się lepsza, dedykuję pierwszą część artykułu poświęconego temu tematowi. Druga pojawi się niebawem. W nadziei i oczekiwaniu na rychłą normalność.

Na wiosnę szkoły (w większości przypadków) zostały rzucone ze zdalną edukacją na „głęboką wodę” i w nowej pandemicznej rzeczywistości szybko ujawniły się deficyty – między innymi w komunikacji i organizacji procesu nauczania w trybie, który w naszej oświacie był praktycznie nieobecny. Dość powszechnie doświadczano nikłej informacji zwrotnej od uczniów i rodziców, co sprawiało, że szkoły przez pewien czas działały nieco po omacku. Z drugiej strony znacznie sprawniej i łatwiej było w tych szkołach, gdzie efektywnie wykorzystano do badania potrzeb, informacji zwrotnej i ewaluacji technologie cyfrowe (także przed pandemią).