Do przodu, czyli do tyłu

Koncentrujemy się w tych dyskusjach, sporach i kłótniach na przeszłości i jej analizie, proponując zmiany kosmetyczne i jakieś tam pokolorowanie rzeczywistości (np. dodając do teczek uczniów e-podręczniki) szukając gwarancji na poprawę sytuacji. Ale – moim zdaniem, nie tędy droga! Najwyższy czas zająć się określeniem stanu pożądanego i pod tym kątem poddać analizie sposoby działania, które pomogą osiągnąć założone cele.

Od dłuższego już czasu (może od zawsze) zdumienie we mnie budzi, że w takiej instytucji jak MEN nie ma działu kreatywnego! Zespołu, który tworzy wizje i sposoby działania oderwane od ciężaru grawitacji i nawyków szkoły rodem z XIX wieku. Kilka prostych pytań na szybko, które warto byłoby roztrząsnąć: dlaczego lekcje trwają 45 minut?, dlaczego jest tyle stresu, strachu i nudy?, dlaczego treści nauczania na przedmiotach szkolnych nie są zintegrowane (w czasie historycznym), dlaczego w szkole przedmioty artystyczne mają tak niską hierarchię ważności, dlaczego nie ma lekcji „z uczenia się” i rozpoznawania własnej strategii uczenia się, dlaczego nie ma przestrzeni na Assessment Centre... Mam jeszcze kilkadziesiąt takich pytań, ale jeszcze bardzo mnie interesuje dlaczego nauczyciele dają się obudowywać podręcznikami i poradnikami metodycznymi kierującymi ich pracę – krok po kroku, jak nieprzymierzając konie pociągowe z klapkami na oczach! Przecież to musi być śmiertelnie nudne! Nawet nowoczesne lodówki mają więcej funkcji.

Oczywiście szkoły były i pewnie są po to, aby kształcić grzecznych obywateli. Uwikłaliśmy się w tym trybie i dzieci siedzą w szkole z misją „dostosuj się to jakoś przetrwasz”.

Hasło Szkoła jako „kuźnia talentów” rozśmiesza mnie do łez; efektywność nauczania mierzona liczbą dzieci z tzw. czerwonym paskiem na świadectwach (2-3 uczniów w klasie, czyli 10%) woła o pomstę do nieba! Współpraca szkoły z rodzicami... budzi tylko wybuch adrenaliny, jak u człowieka pierwotnego. A czytanie misji szkoły i dokumentów „wychowawczych” wzbudza podziw nad selektywną percepcją rzeczywtości!

Amerykańskie organizacje: Partnerstwo na rzecz Umiejętności XXI Wieku i Narodową Radę ds. Studiów Społecznych, na podstawie badań i studiów dokumentów wielu innych organizacji, zarówno z obszaru edukacji, jak i biznesu jako kluczowe dla efektywnego funkcjonowania w 21.wieku opracowało Mapę Kompetencji Społecznych):

kreatywność i innowacyjność,
krytyczne myślenie i rozwiązywanie problemów,
komunikowanie się,
kolaboracja - współpraca w ramach grupy/społeczności,
alfabetyzm informacyjny (umiejętność wyszukiwania, analizowania i zarządzania informacją),
elastyczność i adaptacyjność (umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków),
inicjatywa i samodecydowanie o swoim życiu,
produktywność,
umiejętności liderskie i odpowiedzialność.
umiejętność funkcjonowania w zróżnicowanym i wielokulturowym środowisku,
alfabetyzm medialny (umiejętność korzystania z cyfrowych mediów),
sprawność posługiwania się narzędziami technologii informacyjno-komunikacyjnej (czyli ICT).

Przyszłość uczniów zaczyna się dzisiaj... Ale nie wiadomo do jakiej przyszłości uczniów przygotować! Niewielu tu i teraz potrafi tę przyszłość przewidzieć, nie wiadomo jak będzie wyglądał świat nawet za 10 lat. Pokolenia nowej generacji muszą być zatem przygotowane do efektywnego funkcjonowania w sytuacji nieustających zmian. Niestety w czasie tradycyjnej edukacji szkolnej niewiele jest miejsca na opanowanie umiejętności z wspomnianej Mapy kompetencji. W szkole przeważają programy wzmacniające myślenie i działanie konwergentne (z jedną odpowiedzią); brak jest także przestrzeni do trenowania umiejętności współpracy, kreatywności czy wreszcie uczenia się i poznawania samego siebie!

Przychodzi mi do głowy taka metafora: mgła szaleństwa! Może zamiast zadań maturalnych dać uczniom tylko jedno polecenie: napisz swoje C.V.

Zobaczmy ten materiał:

Kupa śmiechu, czy może pytania są tendencyjne?

(Notka o autorce: Małgorzata Taraszkiewicz: psycholog edukacyjny, neurometodyk, dyrektor Grupy Edukacyjnej XXI, członek zespołu e-Redakcji Edunews.pl)