Ujęte w Horizon Report 2011 trendy i wyzwania są wynikiem oceny znakomitego grona naukowców z kilkudziesięciu uczelni, iż wpływ technologii na codzienne życie będzie coraz silniejszy. W raporcie ujęto drogowskazy tych zmian, ukazujące nam zmieniającą się naturę komunikowania się, dostępu do informacji, łączenia się z innymi użytkownikami i znajomymi, uczenia się, socjalizacji.
Oto wymienione w raporcie największe wyzwania w najbliższej perspektywie:
Umiejętność rozumienia i posługiwania się mediami cyfrowymi – alfabetyzm cyfrowy – staje się kluczowa w każdej dziedzinie i profesji. Wyzwanie to znajduje się na liście ekspertów Horizon Project od 2008 roku. Chociaż generalnie uznaje się, że alfabetyzm cyfrowy jest kluczowy dla rozwoju uczniów i studentów, w dalszym ciągu nie mamy konsensusu, co nim jest, a co nie. Nie ma też jednorodnych koncepcji uczenia tych umiejętności na uczelniach. Programy przygotowujące przyszłych nauczycieli zaczynają wprawdzie uwzględniać cyfrowe kompetencje w programach studiów, podobnie uczelnie starają się (korzystając z zainteresowania) uruchamiać takie programy dla studentów, ale ogólnie rzecz ujmując, postęp w tym obszarze jest zbyt wolny. Dodatkową trudność sprawia tempo zmian – cyfrowe technologie rozwijają się o wiele szybciej niż zmieniają się programy nauczania.
Dotychczasowe metody ewaluacji pracy naukowej są nieadekwatne do rozwijających się w sieci i na uczelniach nowych form autoringu, publikowania i prowadzenia działałności badawczej. Z drugiej strony nie zaakceptowano jeszcze odpowiednich narzędzi do „cyfrowej ewaluacji” pracy naukowej. E-publikacje, blogi, prezentacje multimedialne, prezentacje sieciowe i inne formy nowoczesnej aktywności akademickiej są trudne do mierzenia i klasyfikowania tradycyjnymi metodami. Środowisko akademickie eksperymentuje z nowymi formami ekspresji naukowej, ale jednocześnie pojawiają się napięcia, gdy próbuje się mierzyć wartość pracy naukowej np. poprzez ilość cytatów w uznanych publikacjach naukowych. Rodzi to wiele pytań, w którą stronę powinna rozwijać się działalność naukowa wydziałów.
Presja ekonomiczna i nowe modele edukacji okazują się być niespotykaną do tej pory siłą oddziałującą na tradycyjne modele nauczania akademickiego. Podwójne wyzwanie – poszukiwania wysokiej jakości usług przy jednoczesnej kontroli wydatków na niskim poziomie zmuszają uczelnie do poszukiwania kreatywnych rozwiązań. W rezultacie powstają w innowacyjnych instytucjach nowe modele usług edukacyjnych, czego dowodem jest przenoszenie części kursów do sieci internetowej i umożliwianie studiowanie w dowolnym czasie i miejscu, czyli w praktycznie nieograniczonej przestrzeni edukacyjnej. Jeśli tylko oddziaływanie opisanych tu sił się utrzyma, możemy spodziewać się jeszcze odmiennych modeli edukacyjnych na uczelniach.
Wyzwaniem dla nauczycieli i studentów jest nadążanie za informacją (w zasadzie zalewem informacji), pojawiającymi się programami i narzędziami, czy wreszcie urządzeniami, które mogą coraz więcej i szybciej. Nowe technologie ekscytują, a ich potencjał w zakresie podnoszenia jakości życia jest olbrzymi. Ale przytłaczające jest już śledzenie rozwoju choćby kilku z nich, skoro tak wiele zmian w świecie technologii następuje w krótkim czasie. Lawinowo rosną zasoby tworzone przez internautów, następuje eksplozja informacji, idei i opinii na każdy interesujący temat. Znów - śledzenie nawet niewielkiej ich części oznacza utonięcie w zalewie codziennych lub cotygodniowych informacji. Stąd pojawia się potrzeba poszukiwania coraz bardziej efektywnych i wydajnych narzędzi filtrowania i zarządzania danymi, które do nas codziennie napływają.
W tym ostatnim wymiarze mam przykład. Nie jestem w stanie śledzić codziennie znanego serwisu ScienceDaily, więc zamówiłem raport tygodniowy z publikowanymi informacjami w dwóch dziedzinach: technologii i nauk przyrodniczych. Otrzymałem kilkaset linków do publikacji w serwisie. I jak mam rozciągnąć dobę?
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym)
(Źródło: The New Media Consortium, CC-BY 3.0)
