Jesteśmy świadkami wielkiej demograficznej transformacji – liczba urodzeń w krajach rozwiniętych spada, a prosta zastępowalność pokoleń nie może już mieć miejsca. Prawdopodobnie już niedługo osoby starsze będą stanowić największą grupę społeczną. W ślad za tą transformacją musi pójść nowa polityka edukacyjna, skierowana właśnie do seniorów.
Rola edukacji w starzejącym się społeczeństwie
Aktywne i dobre starzenie się
Według Światowej Organizacji Handlu, aktywne starzenie się jest procesem optymalizowania szans zdrowotnych oraz związanych z uczestnictwem i bezpieczeństwem, w celu polepszenia jakości życia, kiedy ludzie się starzeją. Pojęcie aktywności nie oznacza tylko fizycznej sprawności czy też możliwości wykonywania pracy zawodowej, ale czynny udział w życiu społecznym, ekonomicznym, kulturalnym, duchowym czy cywilnym. Dzięki temu mogą zdać sobie sprawę ze swojego potencjału i pokierować swoim życiem zgodnie ze swoimi preferencjami, pragnieniami i umiejętnościami, a jednocześnie społeczeństwo musi zapewnić osobom w podeszłym wieku opiekę i ochronę, kiedy tylko jej potrzebują. Poniższy diagram pokazuje, jakie czynniki mają wpływ na aktywne starzenie się. Oczywiście najważniejsze z nich to płeć i wymogi kultury, w której się funkcjonuje.
Edukacja jest wyjątkowo ważnym aspektem aktywnego starzenia się. To właśnie niski stopień wykształcenia oraz analfabetyzm są uważane za główne czynniki zwiększające ryzyko niepełnosprawności oraz utraty zdrowia, a nawet życia, wśród osób starzejących się, oraz prowadzące do bezrobocia. Według WHO, solidna edukacja w młodym wieku, połączona z możliwościami uczenia się w ciągu całego życia powoduje, że ludzie w późniejszym wieku mogą lepiej adaptować się do zmieniającego się środowiska, a także zachować autonomię i niezależność.
Pojęcie jakości życia nie jest ujęte w żadne formalne ramy – ogólnie określane jest jako postrzeganie przez jednostkę swojej życiowej pozycji w szerokim kontekście społeczeństwa w którym żyje. Składniki tego kompleksowego zagadnienia można pokazać za pomocą diagramu:
Właśnie te czynniki, które można podsumować jako dobrobyt (praca, zdobywanie pieniędzy), relacje społeczne (samorealizacja, samotność) oraz zdrowie (zarówno fizyczne, jak i sprawność umysłowa), wpływają na odczuwaną jakość życia, czyli to co rozumie się pod określeniem „dobrego starzenia się”:
- Dobrego starzenia się w pracy: bycie produktywnym i aktywnym w pracy, osiągnięcie lepszej równowagi między pracą i życiem osobistym;
- Dobrego starzenia się w lokalnej społeczności: prowadzenie aktywnego życia towarzyskiego, kreatywność, poprawa jakości życia oraz walka ze społeczną izolacją;
- Dobrego starzenia się w domu: radość z lepszej jakości codziennego życia, zdrowia, zachowanie niezależności, autonomii i godności.
(Źródło: Raport JRC Active Ageing and the Potential of ICT for Learning)
Ostatnie komentarze