"Kilka lat temu, w ramach ćwiczenia z geografii w jednym z warszawskich gimnazjów, uczeń narysował na mapie trasę z domu do szkoły, wyznaczoną za pomocą kieszonkowego odbiornika GPS. Nauczycielka kazała mu przynieść urządzenie do szkoły, by się przekonać czy jest to rzeczywiście możliwe. Tak zobaczyła po raz pierwszy odbiornik" (Przywara 2004).
Strona 1 z 2
Kontekst przytoczonej sytuacji również dziś nie jest przypadkiem odosobnionym, gdyż już na etapie edukacji szkolnej zauważalne jest zainteresowanie uczniów kompleksową informacją o terenie, zarówno o tym najbliższym, dobrze znanym młodemu człowiekowi, w którym mieszka i uczy się, jak i tym mniej znanym, z którym wiąże plany wakacyjne, czyli najprościej rzecz biorąc - geoinformacją. Powyższy przykład ilustruje że ukryty potencjał i presja uczniów na informację odniesioną do przestrzeni geograficznej nie zawsze napotyka na innowacyjną merytorycznie, kreatywną oraz bogatą w elementy praktyczne ofertę nauczyciela i szkoły.
Przygotowanie młodzieży do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym, powinno obejmować między innymi kształcenie w zakresie praktycznych umiejętności szybkiego pozyskania i przetwarzania danych przestrzennych. W zakresie źródeł pozyskiwania tego typu danych notuje się bowiem obecnie bardzo dynamiczny postęp techniczny, zarówno w zakresie przyrządów, technologii pomiarowych, baz danych jak i oprogramowania komputerowego. Przykładem może być rynek produktów i usług nawigacji satelitarnej, którego dynamika rozwoju na początku XXI wieku porównywalna jest z sytuacją boomu w dziedzinie komputeryzacji, czy też telefonii komórkowej. Z punktu widzenia nauczyciela, istotne staje się więc przykładowo wyegzekwowanie od uczniów umiejętności posługiwania się urządzeniami umożliwiającymi szybką orientację w terenie, pomocnymi w odpowiedziach na pytania: „Gdzie się znajduję?”, „W jakim kierunku mam się przemieszczać by dotrzeć do określonego celu, który osiągnę po określonym czasie?”
Co prawda współczesna szkoła coraz wyraźniej dostrzega potrzebę doboru odpowiednich środków dydaktycznych, wykorzystujących zaangażowanie emocjonalne uczniów i zainteresowanie możliwością działania, ale nie jest odkrywczym stwierdzenie iż obowiązujące programy nauczania z zakresu geografii i przyrody w minimalnym stopniu zawierają treści z zakresu nowoczesnych metod pozyskiwania danych przestrzennych. Szczególnie niepokojący jest fakt ograniczonych możliwości nauczyciela w zakresie realizacji tych treści, wynikający z minimalnej liczby godzin lekcyjnych przypadających na te przedmioty oraz nagminne pomijanie praktycznego aspektu prowadzonych zajęć. Z rozmów z nauczycielami geografii wyraźnie wynika iż treści programowe realizowane są przez nich głównie w celu osiągnięcia efektu finalnego jakim są egzaminy. Odbywa się to z pominięciem treści szczególnie interesujących dla uczniów, zagadnień do realizacji których, pomimo merytorycznego przygotowania, brakuje nauczycielom godzin lekcyjnych w perspektywie groźby „oblanej” schematycznej matury ich wychowanków.
W zaistniałej sytuacji niezbędnym rozwiązaniem staje się być realizacja dodatkowych inicjatyw, modyfikujących warsztat nauczyciela geografii, przyrody i całej gamy geoinformacyjnych przedmiotów zawodowych w zakresie realizacji treści przygotowujących ucznia do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Na bazie warsztatów przeprowadzonych ze studentami i uczniami, dyskusji z nauczycielami oraz zagranicznych doświadczeń, których wyniki znajdują odzwierciedlenie w literaturze i na portalach internetowych, za ciekawą propozycję, alternatywną do istniejącego stanu rzeczy, należy uznać pozalekcyjne zabawy i gry geoinformacyjne. Wykorzystanie bardzo szerokiego spektrum terenowych gier i zabaw opartych na pracy z odbiornikami GPS, kompasami, mapami analogowymi i cyfrowymi, lokalizatorami internetowymi itp., których wybrane przykłady zostaną zasygnalizowane poniżej, jest próbą poszukiwania takich sposobów oddziaływania dydaktycznego, które pozawala uczynić go bardziej operatywnym i efektywnym.
Przygotowanie młodzieży do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym, powinno obejmować między innymi kształcenie w zakresie praktycznych umiejętności szybkiego pozyskania i przetwarzania danych przestrzennych. W zakresie źródeł pozyskiwania tego typu danych notuje się bowiem obecnie bardzo dynamiczny postęp techniczny, zarówno w zakresie przyrządów, technologii pomiarowych, baz danych jak i oprogramowania komputerowego. Przykładem może być rynek produktów i usług nawigacji satelitarnej, którego dynamika rozwoju na początku XXI wieku porównywalna jest z sytuacją boomu w dziedzinie komputeryzacji, czy też telefonii komórkowej. Z punktu widzenia nauczyciela, istotne staje się więc przykładowo wyegzekwowanie od uczniów umiejętności posługiwania się urządzeniami umożliwiającymi szybką orientację w terenie, pomocnymi w odpowiedziach na pytania: „Gdzie się znajduję?”, „W jakim kierunku mam się przemieszczać by dotrzeć do określonego celu, który osiągnę po określonym czasie?”
Co prawda współczesna szkoła coraz wyraźniej dostrzega potrzebę doboru odpowiednich środków dydaktycznych, wykorzystujących zaangażowanie emocjonalne uczniów i zainteresowanie możliwością działania, ale nie jest odkrywczym stwierdzenie iż obowiązujące programy nauczania z zakresu geografii i przyrody w minimalnym stopniu zawierają treści z zakresu nowoczesnych metod pozyskiwania danych przestrzennych. Szczególnie niepokojący jest fakt ograniczonych możliwości nauczyciela w zakresie realizacji tych treści, wynikający z minimalnej liczby godzin lekcyjnych przypadających na te przedmioty oraz nagminne pomijanie praktycznego aspektu prowadzonych zajęć. Z rozmów z nauczycielami geografii wyraźnie wynika iż treści programowe realizowane są przez nich głównie w celu osiągnięcia efektu finalnego jakim są egzaminy. Odbywa się to z pominięciem treści szczególnie interesujących dla uczniów, zagadnień do realizacji których, pomimo merytorycznego przygotowania, brakuje nauczycielom godzin lekcyjnych w perspektywie groźby „oblanej” schematycznej matury ich wychowanków.W zaistniałej sytuacji niezbędnym rozwiązaniem staje się być realizacja dodatkowych inicjatyw, modyfikujących warsztat nauczyciela geografii, przyrody i całej gamy geoinformacyjnych przedmiotów zawodowych w zakresie realizacji treści przygotowujących ucznia do funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Na bazie warsztatów przeprowadzonych ze studentami i uczniami, dyskusji z nauczycielami oraz zagranicznych doświadczeń, których wyniki znajdują odzwierciedlenie w literaturze i na portalach internetowych, za ciekawą propozycję, alternatywną do istniejącego stanu rzeczy, należy uznać pozalekcyjne zabawy i gry geoinformacyjne. Wykorzystanie bardzo szerokiego spektrum terenowych gier i zabaw opartych na pracy z odbiornikami GPS, kompasami, mapami analogowymi i cyfrowymi, lokalizatorami internetowymi itp., których wybrane przykłady zostaną zasygnalizowane poniżej, jest próbą poszukiwania takich sposobów oddziaływania dydaktycznego, które pozawala uczynić go bardziej operatywnym i efektywnym.
Zebrane doświadczenia wskazują, że w przeciwieństwie do postawy w klasowej ławce, w terenie młodzieży do tego typu działań nie trzeba specjalnie zachęcać. Wykorzystanie technologii satelitarnej do pozyskiwania danych o położeniu oraz ich późniejsza analiza i wizualizacja, oprócz oczywistych korzyści nauczyciela w postaci przyswojenia przez wychowanków zasad posługiwania się nowoczesnymi urządzeniami, umożliwia kształtowanie u uczniów umiejętności rozwiązywania konkretnych problemów z zakresu geoinformacji.
Ostatnie komentarze