Uważność (mindfulness) to ważny temat i wart wykorzystania w edukacji. W obecnej stresogennej sytuacji warto zapoznać się z nim i próbować wprowadzić do nauczania zarówno rzeczywistego, jak i zdalnego. Okazuje się, że wprowadzanie jej do edukacji pomaga uczniom rozwijać się zarówno emocjonalnie, jak i akademicko.
Autor artykułu (link poniżej) określa uważność, jako celowe skupianie świadomości na chwili obecnej i bez oceniania. Dzięki uważności zwiększa się koncentracja uczniów na uczeniu się, zmniejsza stres i niepokój.
Kształcenie na odległość tworzy inny kontekst dla praktyki uważności.
Uczniowie są obecnie poddawani większemu stresowi dlatego wszelkie poszukiwania mające na celu zmniejszenie tego stresu jest pożądane.
Kilka wskazówek – jak można stosować uważność online.
- Wyjaśnić uczniom, jak działa mózg, że istnieje związek między ciałem migdałowatym, hipokampem i korą przedczołową. Stres uszkadza ciało migdałowe, utrudnia myślenie, uczenie się i zapamiętywanie. Uczniowie nie mają wpływu na źródło steru, któremu są poddawani, ale mogą nauczyć się dzięki uważności kontrolować go.
- Jednym z elementów uważności jest kultywowanie rytuału. Może to być na przykład rozpoczynanie dnia od skupienia się w ciszy, wypicie herbaty lub przeczytanie inspirującego cytatu. Wprowadzenie i przestrzeganie rytuału jest również możliwe w kontakcie online. Dobrze, aby uczniowie wybrali rytuał. Proste ćwiczenie wykonywane cyklicznie (rytuał) daje uczniom poczucie bezpieczeństwa.
- Zwrócić uczniom uwagę na wykonywanie czynności w skupieniu. Można rozmawiać z uczniami o zaletach skupienia się na przykład podczas spożywania posiłku, chodzenia, a nawet sprzątania. W obecnych czasach mamy tendencję do wykonywaniu kilku rzeczy na raz i tracimy korzyści ze skupienia się nad jedną z nich.
- Warto też zwrócić uczniom uwagę na okazywanie i odczuwanie wdzięczności. Skutkuje ono poprawą samopoczucia i zrównoważenia emocjonalnego. Można zaproponować uczniom narysowanie drzewa i codziennie zawieszanie na nim liścia z notatką: Za co jestem wdzięczny?. Takie drzewo może być wspólne dla całej klasy i zamieszone na stronie internetowej. Wpisy mogą być anonimowe. Innym sposobem może być poproszenie uczniów o zapisywanie inspirujących cytatów, którymi będą dzielić się z innymi uczniami.
- Ćwiczenie uważności może polegać na zapisywaniu przez uczniów refleksji. Akt zapisywania myśli jest pewnym rodzajem medytacji. Można ułatwić uczniom pisanie refleksji poprzez pytanie: „Czy i jak zmieniła się twoja opinia na dany temat?” lub „Co myślisz/czujesz na temat tego, co dziś usłyszałeś?”. Ważne jest, aby uczniowie wiedzieli, że każda ich refleksja jest dobra. Dzielenie się refleksjami w sytuacji zdalnej jest ułatwione, gdyż uczniowie mogą mieć dostęp do zapisów innych uczniów.
Bardzo trudno jest prowadzić lekcje zdalne i utrzymać uwagę i zainteresowanie uczniów. Wydaje się, że techniki uważności mogą w tym pomoc.
Notka o autorce: Danuta Sterna – była nauczycielka matematyki i dyrektorka szkoły, ekspertka merytoryczna w programie Szkoła Ucząca Się (SUS) (prowadzonym przez CEO i PAFW), autorka książek i publikacji dla nauczycieli, propaguje ocenianie kształtujące w polskich szkołach. Niniejszy wpis pochodzi z jej bloga w partnerskiej platformie Edunews.pl – www.osswiata.pl. Inspiracja artykułem Translating Mindfulness to Distance Learning z Edutopia.org.