Zamykanie szkół z powodu zagrożeniem koronawirusem może (paradoksalnie) okazać się korzystne dla podnoszenia kompetencji uczenia się. Od dwóch dekad co najmniej rozwijamy w Polsce (o świecie nie wspominając) dziesiątki serwisów edukacyjnych z bogatymi i przeważnie interaktywnymi zasobami dla nauczania na wszystkich poziomach. Przez większą część roku szkolnego są one dość słabo wykorzystane przez nauczycieli i uczniów. Bo nie ma czasu, bo nie wiemy gdzie szukać, bo nie mam komputera, bo trzeba „gonić” z programem itp. itd. A tu nagle okazuje się, że musimy z nich skorzystać, bo... nie ma innej możliwości, musimy uczyć właśnie z ich pomocą. Zatem korzystajmy z nich przez cały czas nauki (także gdy szkoły są już otwarte).
Kamil Śliwowski i Van Anh Dam przygotowali długą listę użytecznych narzędzi i zasobów online wspierających naukę zdalną. Nieco jeszcze do tej listy dodaliśmy – proszę przeglądać i korzystać nie tylko teraz, ale i potem (w czasie po epidemii). Bo wiele z nich zalicza się do grona najwyższej klasy zasobów edukacyjnych i żal, że potrzeba było epidemii, aby szkoły dostrzegły (na większą skalę), że coś takiego istnieje.
Szkoła rzeczywiście nie jest już jedynym miejscem, w którym możemy się uczyć, rozwijać kompetencje i poszerzać wiedzę. Od ponad dwóch dekad rozwija się na całym świecie e-learning, dzięki któremu każdy może uczyć się we własnym tempie i w zasadzie wszystkiego, na co ma ochotę. Technologia może wspierać edukację bez względu na to, czy jesteśmy w szkole, na uczelni czy w domu lub w podróży.
Poniższa lista to narzędzia i informacje przydatne dla uczniów, ale także dla rodziców oraz nauczycieli, którzy chcą im pomóc kontynuować zdobywanie wiedzy. Nie zastąpią one szkoły, ale ułatwią zdalną naukę, samodzielne zdobywanie wiadomości lub tworzenie wspólnej wirtualnej przestrzeni do kontaktu i wymiany wiedzy.
Lista poniższa będzie aktualizowana i uzupełniana o kolejne pozycje.
Narzędzia edukacji i komunikacji zdalnej
Microsoft Office 365 dla Edukacji - szkoły, w tym wszyscy pracownicy, nauczyciele i uczniowie mogą bezpłatnie korzystać z usługi Office 365 A1. Plan Office 365 A1 zawiera Microsoft Teams, OneNote oraz inne aplikacje oraz narzędzia. Microsoft Teams łączy w sobie elementy komunikacji i współpracy grupowej, przekazywania treści, oceniania prac oraz połączenia aplikacji edukacyjnych w jednym miejscu. Więcej szczegółów o usłudze Office 365 dla Edukacji, w tym instrukcje techniczne, wsparcie techniczne, rekomendacje dotyczące wdrożenia, szkolenia on-line dla nauczycieli i dyrektorów szkół z aplikacji Office 365 oraz scenariuszy wykorzystania w szkole na stronie Microsoft.
Google Classroom i G suite – firma tymczasowo podnosi możliwości pakietów narzędzi biurowych G Suite dla firm i dla edukacji o zaawansowane opcje prowadzenia telekonferencji w narzędziu Hangout. Posiadacze podstawowych kont mogą teraz m.in. prowadzić telekonferencje nawet do 250 osób.
Cisco Webex Classroom - platforma umożliwiająca tworzenie wirtualnych klas w nauce zdalnej. Bezpieczne miejsce dla nauczycieli, uczniów i rodziców, które pozwala na bardziej naturalny kontakt. Zapewnia strukturę klas, w których można organizować zajęcia, przeglądać programy nauczania, planować i rozpoczynać lekcje, ale również np. organizować wirtualne dyżury, podczas których nauczyciele są do dyspozycji młodzieży oraz rodziców. Uczniowie mogą łatwo kontaktować się ze sobą lub po prostu uzyskać dostęp do zasobów edukacyjnych. Rodzice mogą natomiast uczestniczyć w wirtualnych zebraniach z kadrą pedagogiczną.
Dzwonek.pl od Learnetic – polskiej firmy tworzącej oprogramowanie dla szkół i edukacji. Daje darmowy dostęp do zasobów dla uczniów na swoim narzędziu do zarządzania szkołą i komunikacji z uczniami oraz udostępnia narzędzie ekreda.pl do tworzenia interaktywnych zasobów przez nauczycieli.
Nearpod – platforma do tworzenia wirtualnych klas i udostępniania im profesjonalnych lekcji tworzonych przez instytucje lub własnych, tworzonych przez nauczycieli i nauczycielki (w formie prezentacji z komentarzami i zadaniami oraz udostępniania klasom różnych multimediów). Umożliwia szkołom zgłoszenie się po darmową wersję tymczasową.
Skype – narzędzie do komunikacji online, które nie tylko możemy wykorzystać do rozmów, ale i do wspólnej nauki grupy uczniów i nauczyciela. Także ponad granicami, do czego często namawia Microsoft w swoich działaniach edukacyjnych.
GoToMeeting – platforma telekonferencji i narzędzi do organizacji spotkań online oferuje 3-miesięczny darmowy dostęp dla instytucji medycznych, edukacyjnych i pozarządowych.
Avaya – zestaw narzędzi do prowadzenia spotkań i współpracy online (wymiana plików, telekonferencje do 200 osób). Szkołom i instytucjom edukacyjnym będzie udostępniać swoje usługi bezpłatnie do końca sierpnia.
Szkoła w chmurze - platforma edukacyjna przeznaczona dla klas 4-8 szkoły podstawowej.
Narzędzia edukacyjne
Akademia Khana Polski – znana najbardziej dzięki popularnym wideo na YouTube na każdy temat i z każdego przedmiotu szkolnego. Akademia Khana to również narzędzie online i aplikacje mobilne do uczenia się i rozwiązywania zadań.
Edpuzzle – prosta platforma ułatwiająca edukację zdalną wokół treści wideo, umożliwia nauczycielom komunikowanie się z uczniami za pomocą opcji tworzenia wirtualnych klas, którym zadaje się do obejrzenia wideo rozbudowane o własne pytania i zadania. Wideo musi być dostępne na platformach takich jak YouTube lub TED.ed, a zadania dodajemy samodzielnie za pomocą prostych narzędzi. O tym, jak wykorzystać Edpuzzle w czasie zamknięcia szkoły, piszą na swoim blogu twórcy aplikacji.
Socrative – darmowa aplikacja internetowa i mobilna, która oferuje nauczycielom możliwość angażowania i oceniania prac swoich uczniów poprzez quizy i cyfrowe zadania.
SeeSaw – to narzędzie online i zestaw aplikacji mobilnych ułatwiających tworzenie zadań dla uczniów i budowanie ich cyfrowego portfolio (tworzenia i przechowywania wykonanych pracy i projektów), które umożliwiają komentowanie i prezentowanie prac innym uczniom oraz rodzicom. SeeSaw umożliwia tworzenie i komunikowanie się z wirtualną klasą.
Kahoot – aplikacja do quizów i ankiet szkolnych, która zainteresowanym instytucjom udostępnia wersję pro swojego popularnego narzędzia. Szkoły i uczelnie wyższe mogą zgłaszać się poprzez ten formularz, aby uzyskać tymczasowo konto premium.
Class Dojo – darmowa aplikacja, która łączy nauczycieli z uczniami i rodzicami w celu tworzenia społeczności klasy szkolnej. Nauczyciele mogą dodawać rodziców do klasy, udostępniając im zadania i zasoby takie jak zdjęcia, filmy, ogłoszenia i wiadomości. Co ważne Class Dojo dostępne jest również w języku polskim.
Genially - popularna platforma do tworzenia wizualnych i interaktywnych treści. Umożliwia wykorzystywanie (osadzanie) różnych zasobów internetowych i mediów, przez co uczeń otrzymuje materiał w atrakcyjnej wizualizacji i z różnorodnymi aktywnościami. Polecamy więcej tutaj: https://www.edunews.pl/nowoczesna-edukacja/ict-w-edukacji/5008-interaktywna-prezentacja-genially-w-kilku-krokach.
eKreda.pl (wcześniej mInstructor) - w 100% bezpłatny edytor do tworzenia interaktywnych lekcji. Posiada ponad 100 predefiniowanych modułów: puzzle, choice, hangman, drag & drop. Obecnie nauczyciele stworzyli i udostępnili ponad 1500 materiałów ze wszystkich przedmiotów.
Zasoby edukacyjne
E-podręczniki – tworzone na zlecenie Ministerstwa Edukacji. Dostępne jako otwarte zasoby edukacyjne e-podręczniki, e-materiały do kształcenia ogólnego, e-materiały dla przedmiotów zawodowych oraz katalog zasobów dodatkowych.
E-podręczniki do kształcenia zawodowego - zasoby edukacyjne dla nauczycieli i uczniów, które umożliwiają kształcenie metodą mieszaną, hybrydową (zarówno online, poza szkołą, jak i w szkole). Stworzone przez nauczycieli i edukatorów z myślą o ułatwieniu nauczania i umożliwieniu wykorzystania czasu poza szkołą.
Nasz Elementarz http://elementarz.org/, czyli interaktywne podręczniki do edukacji wczesnoszkolnej autorstwa Marii Lorek, Lidii Wolmann i Agaty Ludwy, wydane na wolnych licencjach Creative Commons i dopuszczony do użytku szkolnego przez MEN. Interaktywny elementarz dostępny jest poprzez platformę www.dzwonek.pl.
Uniwersytet Dzieci – kanał Fundacji Uniwersytet dzieci, która uczy we współpracy z naukowcami uczelni wyższych. Na kanałach znajdują się wykłady akademików do szkolnej publiki, jak i krótsze, powiązane ze scenariuszami lekcji W klasie, o których można przeczytać na blogu Otwarte Zasoby.
Didakta.pl – multimedialne programy edukacyjne dla szkół podstawowych i przedszkoli, zawierająca programy i gry edukacyjne, ćwiczenia i testy online, całkiem spory zasób narzędzi dla nauczycieli, które są atrakcyjne dla uczniów szkoły podstawowej.
Wszechnica.org.pl – wspólna inicjatywa Fundacji Wspomagania Wsi i Collegium Civitas. Serwis oferuje zapisy wideo i audio kilkuset wykładów, spotkań, debat i wywiadów z takich instytucji jak Collegium Civitas, Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacji im. Bronisława Geremka czy Polskiej Akademii Nauk.
Google Art&Culture – największe, obok Wikipedii, miejsce ze sztuką (od obrazów i rzeźb po fotografie i street-art) w sieci. Można do niego dotrzeć przez stronę oraz świetną aplikację mobilną na oba systemy operacyjne, Android i iOS. Umożliwia przeglądanie obrazów, wirtualnych wystaw, a nawet, dzięki opcji StreetView, pozwala spacerować po wnętrzach wielu muzeów z całego świata.
Centrum Nauki Kopernik - w domu. Inspiracje dla nauczycieli. Także pomysły na różne zajęcia dla dzieci: http://www.kopernik.org.pl/kopernikwdomu/.
Filmoteka Szkolna - wyjątkowy, unikalny zasób polskich filmów fabularnych, dokumentalnych i animowanych, które mogą stanowić wartościowe uzupełnienie realizowanych programów nauczania. Oglądajcie filmy i ucz się z wykorzystaniem bogatych materiałów filmowych. Jeszcze więcej możliwości na stronie FINA.
MAC Edukacja - ponad 1800 animowanych modeli 3D, filmy edukacyjne, zdjęcia, gotowe zadania i ćwiczenia interaktywne udostępnia bezpłatnie do końca kwietnia wydawnictwo MAC Edukacja w odpowiedzi na potrzeby uczniów i nauczycieli przebywających w domach.
Zestaw map od Wydawnictwa Meridian (kupon promocyjny: naukawdomu).
Edukacja ekologiczna z WWF - materiały edukacyjne do prowadzenia zajęć na temat świata przyrody.
Zasoby dla uczniów
Akademia Khana Polski - kanał posiada ponad 3500 wideo z wielu dziedzin nauki, z czego większość pasuje do zagadnień poruszanych w edukacji szkolnej. Khan Academy pomoże z nauką matematyki, fizyki, ekonomii, a nawet zrozumieniu działania kryptowalut takich jak Bitcoin.
TEDed (angielskojęzyczny, ale z polskimi napisami) – po ogromnym sukcesie wideo z wystąpień TED i TEDx, organizacja za nimi stojąca postanowiła wesprzeć również edukację dzieci i młodzieży (dorośli również wcale nie będą się tutaj nudzić) oraz stworzyć świetne animacje, z których można dowiedzieć się o ciekawostkach i nowościach naukowych lub zmierzyć się z zagadkami logicznymi.
Pistacja.tv – kanał prezentujący lekcje wideo z matematyki w pełni dostosowane do polskiej podstawy programowej w szkole podstawowej, gimnazjum oraz docelowo w całym liceum. W planach Fundacji Katalyst, która je tworzy, są kolejne przedmioty szkolne.
Kanały na YouTube: od Pana Belfra, który przygotuje Cię do egzaminów i pomoże zrozumieć chemię, przez Arlenę Witt, która sprawi, że nauka języka angielskiego będzie łatwa i ciekawa, aż po Kasię Gandor, rozprawiającą się z mitami na temat klimatu czy żywienia. YouTube pełen jest świetnych nauczycieli i nauczycielek uczących na swoich kanałach. Więcej ciekawych kanałów w tej informacji.
Wolne lektury – 5000 utwór należących do domeny publicznej (co do których nie obowiązują już prawa autorskie majątkowe) lub na wolnych licencjach. W serwisie znajdziemy zarówno lektury szkolne, jak i klasykę literatury polskiej i zagranicznej. Poza samą treścią lektur w kilku formatach (również na czytniki e-booków), część z lektur jest dostępna również jako audiobooki.
Projekt Gutenberg – największa internetowa i darmowa biblioteka książek z domeny publicznej, głównie w języku angielskim (ale również znajdziemy tu mniejsze kolekcje w wielu innych językach w tym po polsku).
Narzędzia i aplikacje dla uczniów
Duolingo – bezpłatny portal internetowy i aplikacja do nauki języków obcych opierające się na zasadach grywalizacji. Można korzystać z niego indywidualnie, ale posiada również opcję dla szkół
BBC Learning English – aplikacja zbierająca lekcje i materiały do czytania, słuchania i oglądania w celu nauki języka.
PhotoMath – aplikacja, która wykorzystując aparat w naszym smartfonie pomaga w rozwiązywaniu wybranych zadań z matematyki. Podaje przy tym krok po kroku wyniki oraz wyjaśnienia.
Mathduel – darmowa aplikacja, dzięki której możemy potrenować liczenie pamięciowe i podstawy matematyki. Można grać samodzielnie, w parach i w małych grupach.
Elevate i Lumosity – aplikacje z grami i ćwiczeniami dla mózgu np. na koncentrację, szybkie liczenie, pamięć.
Brain it on – łamigłówki i zadania z fizyki, które pozwolą poćwiczyć podstawy wiedzy szkolnej w połączeniu z zabawą.
Science Journal – aplikacja Google wykorzystująca czujniki w naszym smartfonie do prowadzenia własnych badań. Poza dostępem do czujników możemy tworzyć w niej zapisy danych i komentarze do nich.
Zooniverse – serwis internetowy grupujący obywatelskie projekty naukowe należący do organizacji Citizen Science Alliance. Dzięki aplikacji każdy internauta może brać udział w badaniach naukowych.
Desmos Calculator – popularny kalkulator graficzny online, dostępny również jako aplikacje mobilne dla obu systemów: iOS i Android.
Gry i aplikacje dla rodziców młodszych dzieci
Akademia NASK - gry i zabawy edukacyjne dla rodziców i dzieci na czas edukacji zdalnej/domowej.
Quiver – aplikacja do kolorowania w rozszerzonej rzeczywistości 3D. Wydrukuj specjalne kolorowanki. Pokoloruj i zobacz swój rysunek w wersji 3D!
Toontastic 3D – rozbudowana aplikacja do tworzenia animowanych opowieści w 3D, które samodzielnie rysujemy, animujemy, a następnie możemy nagrywać jako filmy.
Logika gry – zestaw gier logicznych dostosowanych dla młodszych dzieci: Labirynt, Listonosz, Sudoku oraz Rytm.
Rube’s Lab – gra w której operujemy maszynami Goldberga i musimy uruchamiać różne przedmioty by odpowiednio przesuwać np. piłeczkę. Choć brzmi prosto jest to świetna forma łamigłówki, zarówno fizycznie jak i w aplikacji.
Alphabet & Numbers – aplikacja angielskojęzyczna dla dzieci wspierająca naukę ręcznego pisania.
Lego Creator Islands – aplikacja pozywająca na budowanie z popularnych kloców, ale wirtualnie, a kolejne budowle uruchamiają możliwość odkrywania kolejnych wysp.
Squla – zgrywalizowana nauka wiedzy z przedmiotów szkolnych na poziomie klas 1-6 szkoły podstawowej.
***
Mamy nadzieję, że powyższe narzędzia i aplikację pomogą kontynuować edukację poza murami szkoły, będą inspirować, bawić i uczyć. Jeśli powinniśmy jeszcze coś dodać do naszej listy, dajcie nam znać! Dobrej e-nauki!
(Źródło: Centralny Dom Technologii, opr. red.; Listę narzędzi i aplikacji opracowali: Kamil Śliwowski i Van Anh Dam, uzupełnił: Marcin Polak.)