Ocenianie kształtujące w praktyce szkolnej

Narzędzia
Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

publikacje edukacyjneOcenianie jest integralną częścią procesu edukacyjnego. Najczęściej mamy do czynienia z ocenianiem podsumowującym, które, dzięki testom i egzaminom, ma potwierdzać to, czego uczniowie się nauczyli. Przy tak rozumianym ocenianiu szkoła ponosi odpowiedzialność za poziom wiedzy przyswojonej przez ucznia. Ocenianie może mieć także charakter kształtujący.

 

Pod tym pojęciem należy rozumieć system polegający na częstym kontrolowaniu postępów ucznia i stopnia zrozumienia nabywanej wiedzy, przy czym ocenianie ma przebiegać na zasadzie ciągłej interakcji między nauczycielem i uczniem. Dzięki takiemu systemowi oceniania nauczyciel może dostosowywać strategie nauczania tak, aby pełniej reagować na rozpoznane potrzeby uczącego się.

 

Ocenienie kształtujące różni się od podsumowującego tym, że informacje zgromadzone w procesie oceniania kształtującego mają służyć przede wszystkim poprawie procesu uczenia się, a nie jedynie podsumowaniu pracy ucznia. Reguły oceniania kształtującego mogą być stosowane zarówno na poziomie szkół, jak i całego systemu edukacyjnego i służyć określeniu obszarów wymagających poprawy oraz promowaniu zasad konstruktywnej ewaluacji. Badania wykazały, że ocenianie kształtujące jest jedną z najbardziej efektywnych strategii prowadzących do osiągania wysokich wyników nauczania. Istotne jest, aby te wysokie wyniki nauczania osiągali wszyscy uczniowie i jednocześnie nabywali umiejętności "uczenia się, jak się uczyć". Mimo tych zalet, ocenianie kształtujące nie jest w szkołach wykorzystywane powszechnie, zwłaszcza na poziomie gimnazjów, na którym to poziomie szkolnym skupia się nasz raport. W gimnazjach chęć wprowadzenia zmian i podjęcia innowacyjnych działań często napotyka na szczególnie duże bariery. Jedną z tych barier jest wyraźne napięcie pomiędzy ocenianiem kształtującym stosowanym przez nauczyciela, a zewnętrznymi egzaminami podsumowującymi, które wykorzystywane są do rozliczenia szkoły z poziomu jej pracy (z tego powodu nauczyciele przygotowują przede wszystkim do egzaminów). Innym utrudnieniem jest fakt, że ocenianie i ewaluacja na poziomach: systemu oświatowego, szkoły i klasy szkolnej nie tworzą jednolitego systemu.

 

publikacje edukacyjnePrzetłumaczony na język polski i opublikowany niedawno przez CODN raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju "Ocenianie kształtujące. Doskonalenie kształcenia w szkole średniej" kładzie duży nacisk na praktykę szkolną. Raport dotyczy funkcjonowania systemu oceniania kształtującego w klasach i szkołach należących do ośmiu systemów edukacyjnych: Australii, Kanady, Danii, Anglii, Finlandii, Włoch, Nowej Zelandii i Szkocji. Przedstawia praktykę stosowania oceniania kształtującego w wymienionych krajach oraz ukazuje metody, dzięki którym ocenianie kształtujące może być wdrożone. Ponadto raport zawiera propozycje, jak polityka oświatowa może wspierać upowszechnienie tego systemu oceniania.

 

Więcej informacji na temat idei oceniania kształtującego, m.in. bogate materiały do wykorzystania na szkolnych lekcjach, znajduje się w serwisie Centrum Edukacji Obywatelskiej poświęconym ocenianiu kształtującemu.