Raport amerykańskiej organizacji Partnerstwo na rzecz Umiejętności XXI wieku (P21 – Partnership for 21st Century Skills) nie pozostawia złudzeń: współczesne środowisko edukacyjne, rozumiane jak najszerzej - tak fizycznie, jak i wirtualnie, musi pokonać bariery, które do tej pory skutecznie odgraniczają edukację szkolną od wyzwań rzeczywistego świata.
Do tej pory przez „środowisko edukacyjne” rozumiano konkretne miejsce, w którym odbywają się zajęcia (klasa, szkoła, biblioteka). We współczesnym, zsieciowanym i budowanym na technologiach informacyjno-komunikacyjnych świecie to środowisko ma zdecydowanie szersze znaczenie. Środowisko edukacyjne danego ucznia może fizycznie nie istnieć – być wirtualne, online, oddalone od miejsca, w którym jest nauczyciel o setki kilometrów.
We współczesnym świecie nie da się skutecznie kształcić młodzieży w szkołach w oparciu o zasady i instrukcje, które były zaplanowane dla epoki przemysłowej, ze sztywnymi ramami, małą elastycznością wykorzystywanych narzędzi i z góry określonymi granicami pomiędzy kolejnymi rocznikami, dziedzinami, czy szkolnymi klasami.
Wspierany przez Cisco Systems raport Środowisko Edukacyjne XXI wieku (21st Century Learning Environments) – opisuje rozmaite sposoby organizacji szkolnej struktury, które mogą przysłużyć się nauczaniu i uczeniu się w dzisiejszych czasach. Zwraca uwagę zarówno na potrzebę bardziej elastycznych przestrzeni edukacyjnych (inne podejście do organizacji „klasy” szkolnej, programowanej różnorodnie i pod kątem rozmiaru i pod kątem tematów), a także na potrzebę wprowadzenia bardziej elastycznych ram czasowych niż lekcje 45 czy 50 minutowe. Zalecenia przedstawione przez P21 różnią się podejściem od innych podobnych opracowań, w których zwraca się uwagę na konieczność podnoszenia standardów, jakości oceniania, wspieranie rozwoju zawodowego, poprawę programów nauczania i metod kształcenia. Zdaniem autorów badania, środowisko, w którym uczymy się ma równie wielki wpływ na osiągnięcia edukacyjne uczniów.
„Organizacja szkoły powinna mieć na uwadze nową równowagę, która łączy to co najlepsze w tradycyjnym uczeniu się w szkolnej klasie z metodami i narzędziami edukacyjnymi, które oferuje XXI wiek.” – zauważa Bernie Trilling, dyrektor ds. strategii edukacyjnej i partnerstwa w Fundacji Edukacyjnej Oracle. „Równolegle władze państwowe, oświatowe i lokalne powinny współpracować nad tworzeniem ram środowiska edukacyjnego, które będzie dobrze służyć w dzisiejszych czasach uczniom gdziekolwiek oni się znajdują.”
Zdaniem badaczy z Georgetown University z Waszyngtonu, istnieje wyraźny związek pomiędzy projektowaniem przestrzeni edukacyjnej a wynikami nauczania. Według danych z prowadzonych na tym uniwersytecie badań, dobrze zaprojektowana szkoła wpływa na lepsze wyniki testów szkolnych (wzrost o 11%).
Autorzy raportu przekonują, że warto tak organizować przestrzeń szkolną, aby nie było stałych ścian i mebli, aby zrezygnować ze sztywnych podziałów i starać się, kiedy możliwe, budować szerszą społeczność osób uczących się, postawić na współpracę uczniów, interakcję, zdobywanie i dzielenie się informacjami i wiedzą.
Równie ważne jak dostosowanie przestrzeni fizycznej, jest elastyczna organizacja czasu nauki. „Zamiast tradycyjnych, równo podzielonych lekcji każdego dnia, nauczyciele powinni mieć możliwość dopasowania ilości czasu do potrzeb konkretnych zajęć.” – mówi Charles Fadel, szef edukacji Cisco Systems. „Musimy skupić się na zwiększeniu jakości nauczania drogą oddania nauczycielom większych ram czasowych i możliwości swobodnego kształtowania planu pracy, współpracy w ramach społeczności i wykorzystania zaawansowanych systemów technologicznych.”
Szkoły nie mogą już oceniać skuteczności edukacji biorąc pod uwagę liczbę „wysiedzonych” w szkole godzin przez uczniów. Nowy wymiar oceniania musi uwzględniać zdolność studentów do zastosowania i zaprezentowania wiedzy nabytej podczas zajęć w różnych złożonych sytuacjach.
Powodzenie organizacji nauki w XXI wieku zależy zarówno od elementów fizycznych, jak i infrastruktury cyfrowej – przekonują autorzy badania. Uczniowie potrzebują dostępu do narzędzi i zasobów cyfrowych, ponieważ dzięki nim będą mogli pogłębiać wiedzę, rozumieć otoczenie i procesy oraz wyrażać siebie w świecie przyszłości. Edukatorzy potrzebują dostępu do tych samych narzędzi i zasobów – po to aby dzielić się wiedzą i doświadczeniem praktycznym z innymi nauczycielami, wchodzić w interakcje z ekspertami, łączyć się poprzez sieć ze uczniami, ich rodzinami i społecznościami, w których żyją.
Chociaż ten łącznik pomiędzy fizycznym środowskiem i procesem uczenia się jest ważny, jeszcze ważniejsze jest to, jak i czy to środowisko wspiera budowę pozytywnych relacji ludzkich, które są kluczowe dla procesu edukacji. „Niezbędnym jest, aby XXI-wieczne środowisko edukacyjne odpowiadało na różnorodne i wielowymiarowe potrzeby każdego dziecka” – zauważa Paige Kuni, menedżer zajmujący się systemem edukacji szkolnej w korporacji Intela. „Każde wsparcie procesu uczenia się ma sens tylko wtedy, gdy rzeczywiście rozwija relacje ludzkie, nadaje odpowiednie znaczenie nauce i motywuje ucznia do większej aktywności.”
Dość powszechny jest model szkoły jako „odizolowanego silosa” – klasy oddzielonej od klasy, nauczyciela oddzielonego od nauczyciela, szkoły oddzielonej barierami od świata zewnętrznego. Kiedy ludzie mogą swobodnie łączyć się, dzielić wiedzą, wymieniać informacjami i współpracować, wykorzystując do tego technologie i narzędzia społecznościowe, pozytywne efekty edukacyjne są zwielokrotnione; cała społeczność może osiągnąć cele, których osiągnięcie jest po prostu nie możliwe w działaniu podejmowanym w izolacji – podkreślają autorzy raportu.
We współczesnym świecie nie da się skutecznie kształcić młodzieży w szkołach w oparciu o zasady i instrukcje, które były zaplanowane dla epoki przemysłowej, ze sztywnymi ramami, małą elastycznością wykorzystywanych narzędzi i z góry określonymi granicami pomiędzy kolejnymi rocznikami, dziedzinami, czy szkolnymi klasami.
Wspierany przez Cisco Systems raport Środowisko Edukacyjne XXI wieku (21st Century Learning Environments) – opisuje rozmaite sposoby organizacji szkolnej struktury, które mogą przysłużyć się nauczaniu i uczeniu się w dzisiejszych czasach. Zwraca uwagę zarówno na potrzebę bardziej elastycznych przestrzeni edukacyjnych (inne podejście do organizacji „klasy” szkolnej, programowanej różnorodnie i pod kątem rozmiaru i pod kątem tematów), a także na potrzebę wprowadzenia bardziej elastycznych ram czasowych niż lekcje 45 czy 50 minutowe. Zalecenia przedstawione przez P21 różnią się podejściem od innych podobnych opracowań, w których zwraca się uwagę na konieczność podnoszenia standardów, jakości oceniania, wspieranie rozwoju zawodowego, poprawę programów nauczania i metod kształcenia. Zdaniem autorów badania, środowisko, w którym uczymy się ma równie wielki wpływ na osiągnięcia edukacyjne uczniów.
„Organizacja szkoły powinna mieć na uwadze nową równowagę, która łączy to co najlepsze w tradycyjnym uczeniu się w szkolnej klasie z metodami i narzędziami edukacyjnymi, które oferuje XXI wiek.” – zauważa Bernie Trilling, dyrektor ds. strategii edukacyjnej i partnerstwa w Fundacji Edukacyjnej Oracle. „Równolegle władze państwowe, oświatowe i lokalne powinny współpracować nad tworzeniem ram środowiska edukacyjnego, które będzie dobrze służyć w dzisiejszych czasach uczniom gdziekolwiek oni się znajdują.”
Zdaniem badaczy z Georgetown University z Waszyngtonu, istnieje wyraźny związek pomiędzy projektowaniem przestrzeni edukacyjnej a wynikami nauczania. Według danych z prowadzonych na tym uniwersytecie badań, dobrze zaprojektowana szkoła wpływa na lepsze wyniki testów szkolnych (wzrost o 11%).
Autorzy raportu przekonują, że warto tak organizować przestrzeń szkolną, aby nie było stałych ścian i mebli, aby zrezygnować ze sztywnych podziałów i starać się, kiedy możliwe, budować szerszą społeczność osób uczących się, postawić na współpracę uczniów, interakcję, zdobywanie i dzielenie się informacjami i wiedzą.
Równie ważne jak dostosowanie przestrzeni fizycznej, jest elastyczna organizacja czasu nauki. „Zamiast tradycyjnych, równo podzielonych lekcji każdego dnia, nauczyciele powinni mieć możliwość dopasowania ilości czasu do potrzeb konkretnych zajęć.” – mówi Charles Fadel, szef edukacji Cisco Systems. „Musimy skupić się na zwiększeniu jakości nauczania drogą oddania nauczycielom większych ram czasowych i możliwości swobodnego kształtowania planu pracy, współpracy w ramach społeczności i wykorzystania zaawansowanych systemów technologicznych.”
Szkoły nie mogą już oceniać skuteczności edukacji biorąc pod uwagę liczbę „wysiedzonych” w szkole godzin przez uczniów. Nowy wymiar oceniania musi uwzględniać zdolność studentów do zastosowania i zaprezentowania wiedzy nabytej podczas zajęć w różnych złożonych sytuacjach.
Powodzenie organizacji nauki w XXI wieku zależy zarówno od elementów fizycznych, jak i infrastruktury cyfrowej – przekonują autorzy badania. Uczniowie potrzebują dostępu do narzędzi i zasobów cyfrowych, ponieważ dzięki nim będą mogli pogłębiać wiedzę, rozumieć otoczenie i procesy oraz wyrażać siebie w świecie przyszłości. Edukatorzy potrzebują dostępu do tych samych narzędzi i zasobów – po to aby dzielić się wiedzą i doświadczeniem praktycznym z innymi nauczycielami, wchodzić w interakcje z ekspertami, łączyć się poprzez sieć ze uczniami, ich rodzinami i społecznościami, w których żyją.
Chociaż ten łącznik pomiędzy fizycznym środowskiem i procesem uczenia się jest ważny, jeszcze ważniejsze jest to, jak i czy to środowisko wspiera budowę pozytywnych relacji ludzkich, które są kluczowe dla procesu edukacji. „Niezbędnym jest, aby XXI-wieczne środowisko edukacyjne odpowiadało na różnorodne i wielowymiarowe potrzeby każdego dziecka” – zauważa Paige Kuni, menedżer zajmujący się systemem edukacji szkolnej w korporacji Intela. „Każde wsparcie procesu uczenia się ma sens tylko wtedy, gdy rzeczywiście rozwija relacje ludzkie, nadaje odpowiednie znaczenie nauce i motywuje ucznia do większej aktywności.”
Dość powszechny jest model szkoły jako „odizolowanego silosa” – klasy oddzielonej od klasy, nauczyciela oddzielonego od nauczyciela, szkoły oddzielonej barierami od świata zewnętrznego. Kiedy ludzie mogą swobodnie łączyć się, dzielić wiedzą, wymieniać informacjami i współpracować, wykorzystując do tego technologie i narzędzia społecznościowe, pozytywne efekty edukacyjne są zwielokrotnione; cała społeczność może osiągnąć cele, których osiągnięcie jest po prostu nie możliwe w działaniu podejmowanym w izolacji – podkreślają autorzy raportu.
(Źródło: eSchoolNews)
Zobacz również raporty brytyjskiej organizacji Futurelab na ten temat: Elementy przestrzeni jako doświadczenie edukacyjne oraz Lekcja poza szkołą - otwarte przestrzenie edukacyjne.