15 marca to w kalendarzu edukacyjnym Światowy Dzień Praw Konsumenta, który w Unii Europejskiej jest też obchodzony pod hasłem Europejskiego Dnia Konsumenta. Wszyscy jesteśmy konsumentami, ale nie wszyscy mamy świadomość praw przysługującym konsumentom podczas zawierania umów kupna-sprzedaży i korzystania z usług na rynku. Z badań europejskiego urzędu statystycznego (Eurostatu) wynika, że w większości krajów Unii Europejskiej świadomość konsumencka jest wciąż bardzo niska.
Pomysłem na poprawę sytuacji może być edukacja konsumencka na różnych przedmiotach szkolnych. Komisja Europejska uznała, że kluczową rolę w edukacji konsumenckiej pełnią nauczyciele. Dlatego Komisja Europejska uruchomiła i rozwija portal społecznościowy dla nauczycieli www.ConsumerClassroom.eu, który jest ogólnoeuropejską i wielojęzyczną platformą wsparcia nauczycieli w realizacji zajęć szkolnych z młodymi konsumentami. Zgromadzono w nim zasoby edukacyjne wokół szeroko rozumianej tematyki konsumenckiej, obejmującej ponad 10 obszarów, w tym prawa konsumenta, finanse osobiste, zdrowe odżywianie, zrównoważoną konsumpcję, edukację medialną. Dostępne są one również w języku polskim, umożliwiając natychmiastowe skorzystanie z nich podczas lekcji. Nauczycielom stworzono możliwość zorganizowania lekcji online i udostępniania jej uczniom („Moja klasa“).
Narzekamy, że szkoły są mało praktyczne. W tej dziedzinie akurat możemy przekazywać uczniom wiele wiedzy praktycznej i potrzebnej w życiu. Edukację konsumencką zalicza się zagadnień interdyscyplinarnym. W Polsce w podstawie programowej w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej nie ma osobnego przedmiotu, ale wątki dotyczące konsumentów pojawiają się w kilku przedmiotach, m. in. na wiedzy o społeczeństwie, matematyce, języku obcym, biologii, podstawach przedsiębiorczości. Można tę tematykę omawiać także na innych zajęciach – warto już w szkole uczyć uczniów, jak nie kupować „kota w worku“, albo co z tym „kotem“ zrobić, jeśli kupiliśmy, ale nam się nie spodobał. Z całą pewnością taka wiedza przyda się także nauczycielom.
Zaletą Consumer Classroom jest też możliwość współpracy ze szkołami z innych krajów UE. Można łatwo nawiązać kontakt dzięki forum nauczycieli i tworzyć wspólne projekty międzyszkolne. Mimo członkostwa w Unii, polskie szkoły wciąż zbyt mało uczestniczą we współpracy międzynarodowej, chociaż mają możliwość łatwego nawiązywania kontaktów, a także pozyskania wsparcia na projekty z funduszy europejskich.
Okazją do włączenia się we współpracę europejską może być również ogólnoeuropejski konkurs międzyszkolny ogłoszony przez Consumer Classroom, w którym uczniowie mogą przygotować pracę na temat zakupów internetowych. Termin zgłaszania prac upływa 2 kwietnia, warto chyba spróbować coś przygotować.
“Konsumenci to, z definicji, my wszyscy. Jest to największa grupa ekonomiczna, mająca wpływ i równocześnie poddana wpływom niemal każdej publicznej i prywatnej decyzji ekonomicznej. Mimo to, jest to jedyna ważna grupa (...), której opinie są rzadko brane pod uwagę.” – mówił w 1962 r. Prezydent John F. Kennedy, który jako pierwszy sformułował cztery podstawowe prawa konsumentów:
- do rzetelnej informacji,
- do bezpieczeństwa,
- do wyboru,
- do bycia wysłuchanym (prawo do reprezentacji).
W rocznicę tego pamiętnego wystąpienia w dniu 15 marca corocznie obchodzony jest Światowy Dzień Praw Konsumenta. W Warszawie w obchody tego święta włącza się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a Stowarzyszenie Konsumentów Polskich organizuje Targi Wiedzy Konsumenckiej. Warto poznać nasze prawa. Zapraszamy!
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Jest również członkiem grupy Superbelfrzy RP).