Okres nauki w szkole gimnazjalnej i średniej to czas, w którym budzą się w młodych ludziach społeczne instynkty. Warto wtedy zaangażować ich w działania, dzięki którym przekonają się, że wcale nie jest trudno zmieniać świat wokół siebie i przy okazji można zdobyć umiejętności, które przydadzą się później w życiu i karierze zawodowej. Projekt Fundacji dla Polski „Młodzież i filantropia” wychodzi naprzeciw tym edukacyjnym potrzebom.
"Szkoła jest najlepszym miejscem do budowania kapitału społecznego, gdzie kładzie się nacisk na wychowanie obywatelskie i kształtowanie poczucia wśród młodych ludzi, że są częścią różnorodnego środowiska. Jeżeli chcemy mieć świadomych obywateli, potrzebujemy świadomej młodzieży. Dlatego powstał program „Młodzież i filantropia”, który poprzez aktywne i ciekawe zajęcia dostarcza nastolatkom różnorodną wiedzę i umiejętności, pobudza kreatywność, zachęca do przełamywania stereotypów, współpracy i szukania najbardziej skutecznych rozwiązań problemów społecznych." – mówi Agnieszka Sawczuk, prezes zarządu Fundacji dla Polski.
Przygotowanie i przeprowadzenie projektu edukacyjnego w gimnazjum to wymóg określony w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 20 sierpnia 2010 r. Z kolei Rozporządzenie MEN z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru edukacyjnego wymienia cztery obszary oceny w ewaluacji zewnętrznej – jednym z nich jest funkcjonowanie szkoły w środowisku lokalnym. Także w liceum edukacja obywatelska odgrywa ważną rolę. Projekt „Młodzież i filantropia” idealnie wpisuje się w te założenia. Ma charakter interdyscyplinarny i wykorzystuje treści ustalone dla różnych przedmiotów w podstawie programowej. Co ważne – udział w projekcie nie wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Projekt, który zmienia rzeczywistość
Projekt „Młodzież i filantropia” jest realizowany w kilku etapach. Na początku, podczas zajęć lekcyjnych uczniowie zapoznają się z pojęciem filantropii, dowiadują się czym są i jak działają organizacje pozarządowe, a także rozpoznają potrzeby swojego lokalnego środowiska.
"W drugiej fazie projektu gimnazjaliści lub licealiści przystępują do działania na rzecz innych. Podzieleni na grupy odwiedzają wybraną przez siebie lokalną organizację pozarządową, która według nich najskuteczniej rozwiązuje dany problem społeczny i gromadzą informacje na temat jej działalności. Zdobyte w ten sposób dane wykorzystują do przygotowania prezentacji, którą przedstawiają na forum szkoły podczas Wielkiego Finału. Prezentacje są oceniane przez jury, w którego skład wchodzą nauczyciele, liderzy lokalnej społeczności, przedsiębiorcy, przedstawiciele środowisk naukowych, kulturalnych i instytucji publicznych. Grupa uczniów, która przygotuje najlepszą prezentację zdobywa nagrodę finansową w wysokości 5 tys. zł, a następnie przekazuje ją lokalnej organizacji pozarządowej – bohaterowi swojej prezentacji." – wyjaśnia Artur Ptak, koordynator projektu z Fundacji dla Polski.
W trakcie działań projektowych młodzież zdobywa również wiedzę i umiejętności, które przydadzą się w przyszłości – uczy się pracy metodą projektu i współpracy w grupie, pozyskiwania informacji, rozwiązywania problemów i przewidywania konsekwencji podejmowanych decyzji, przygotowywania prezentacji i wystąpień publicznych. Można powiedzieć, że nastolatek biorący udział w projekcie nie tylko realnie zmienia rzeczywistość wokół siebie, ale też rozwija swój indywidualny potencjał. A przede wszystkim dowiaduje się, że nowoczesna filantropia to nie zbieranie datków dla biednych czy organizowanie balów charytatywnych, tylko zaplanowana, przemyślana i systematyczna pomoc, która przynosi pozytywną zmianę społeczną i pomaga w rozwiązaniu konkretnych problemów. Jest także dopasowana do oczekiwań, zainteresowań i aspiracji darczyńców.
"To niezwykle inspirujący projekt do zmieniania świata wokół siebie. Przede wszystkim ważne jest w nim to, że młodzi ludzie uczą się bycia dla innych i czerpania z tego radości." – zauważa Izabela Saganowska, nauczycielka języka polskiego w Gimnazjum Miejskim nr 2 im. Jana Pawła II w Mińsku Mazowieckim.
Najważniejsza jest współpraca
Korzyści płynące z udziału w projekcie są oczywiste, ale...
"Problemem może być znalezienie chętnych uczniów do udziału w projekcie, nie ze względu na jego temat, ale z prozaicznego powodu, że nowość budzi niepokój o to, czy sobie poradzimy z danym działaniem. Pamiętam także, jak po jednym z zebrań uczeń skierował do mnie „zarzut”, z pewnością zasłyszany od rodziców, że za dużo czasu poświęcam na mówienie o działaniach charytatywnych. Wtedy zrozumiałam, że w przypadku jego rodziców było już za późno na edukację, że trzeba zacząć rozpalać iskrę wśród młodych, a ogień, wiem to z mojego doświadczenia, na pewno zapłonie." – twierdzi Katarzyna Łaziuk, nauczycielka z Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego im. Polskiej Macierzy Szkolnej w Mińsku Mazowieckim.
Fundacja dla Polski kładzie więc duży nacisk na przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajęć w ramach projektu i wyposażenie ich w odpowiednie narzędzia, gdyż zaangażowanie uczniów zależy w dużej mierze właśnie od nauczycieli, którzy rozpalą w nich wspomnianą iskrę.
"Pedagodzy, którzy biorą udział w projekcie otrzymują scenariusze lekcji zebrane w specjalnie przygotowanym podręczniku. Dodatkowo znajdą w nim także rozdziały dotyczące np. promocji, zorganizowania w szkole Wielkiego Finału czy ewaluacji projektu. Po zalogowaniu, ze strony internetowej „Młodzież i filantropia” można będzie również pobrać gotowe prezentacje PP do każdej lekcji z komentarzami dla nauczycieli, a także materiały pomocnicze, np. ciekawe artykuły związane z tematem filantropii i organizacji pozarządowych, wzory dyplomów dla uczniów, plakat, materiały multimedialne." – zapewnia Artur Ptak.
Projekt „Młodzież i filantropia” potwierdza, że aktywne, ciekawe i mądrze opracowane zajęcia to skuteczna edukacja. Nauczyciele otrzymują merytorycznie przygotowane konspekty do prowadzenia lekcji, a młodzież poznaje trzeci sektor i uczy się jak skutecznie pomagać – nie z podręczników, ale w konkretnym działaniu w lokalnej społeczności. Ponadto, dzięki zaangażowaniu i współpracy uczniów, nauczycieli, liderów organizacji pozarządowych i mieszkańców, następuje integracja i zacieśnienie lokalnych więzów.
Ważne są autorytety
Projekt „Młodzież i filantropia” daje również młodym ludziom możliwość poznania organizacji, uczelni, firm i instytucji (są one np. sponsorami nagród w Wielkim Finale), które od wielu lat starają się rozwiązywać problemy społeczne. A ludzie w nich pracujący mogą być autorytetami dla uczniów – co we współczesnym świecie, gdy autorytety są na wagę złota, wydaje się istotną kwestią w działaniach edukacyjnych. Nikt nie ma też wątpliwości, że od wielu lat trzeci sektor spełnia rolę swoistego barometru społecznego – pokazując, że w życiu liczy się nie tylko kariera zawodowa, ale również otwarcie na problemy innych.
"Jednym z celów Praskiej Fundacji Nauki i Kultury im. Leona Koźmińskiego jest promowanie i wspieranie lokalnych, ogólnopolskich oraz międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych i edukacyjnych. Projekt „Młodzież i filantropia” od razu wydał się nam ciekawy ze względu na to, że daje możliwość kształtowania pozytywnych postaw społecznych wśród młodych ludzi, tak często zagubionych w tym, co ich otacza w dzisiejszych czasach – nadmiernej konsumpcji czy nie zauważaniu drugiego człowieka w pędzie dnia. Istotne jest także to, że projekt daje możliwość uświadomienia młodzieży, że w przyszłości w ich CV, obok informacji o znajomości języków obcych czy ukończonych studiach, równie ważna będzie informacja o działalności na rzecz organizacji pozarządowych. Jako fundacja istniejąca przy uczelni wyższej, mająca stały kontakt z młodzieżą wchodzącą na rynek pracy, doskonale to wiemy." – mówi Sylwia Rogalska, prezes Praskiej Fundacji Nauki i Kultury im. Leona Koźmińskiego.
Będziemy się rozwijać
Pilotażowa edycja projektu „Młodzież i filantropia” (2011/2012) była realizowana na terenie miasta Warszawy. Wzięły w nim udział dwa licea z Zespołu Szkół „Bednarska”. Jego kolejna odsłona obejmie już swym zasięgiem Mazowsze. W przyszłości projekt będzie miał charakter ogólnopolski.
"Zakładamy wypracowanie modelu edukacyjnego z zakresu wychowania obywatelskiego dla gimnazjów oraz szkół średnich, podręcznika dla nauczycieli oraz warsztatów przygotowawczych dla nauczycieli. Wierzymy, że dzięki takim zintegrowanym działaniom projekt „Młodzież i filantropia” stanie się ważnym elementem edukacji w polskich szkołach. A młodzi ludzie nauczą się, że warto i trzeba wychodzić do ludzi, warto kreować prospołeczne działania, poszukać autentycznych potrzeb, a potem podejmować konkretne i przemyślane działania na rzecz innych." – zapewnia Agnieszka Sawczuk.
Projekt pilotażowy jest realizowany od października 2011r. w dwóch warszawskich szkołach średnich w partnerstwie z Institute for Philanthropy w Londynie i Towarzystwem Przyjaciół I SLO w Warszawie. Projekt jest współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Więcej informacji o projekcie na stronie: www.mlodziezifilantropia.pl.