„Otwarte zabytki” to projekt Centrum Cyfrowego Projekt: Polska, które chce w ten sposób ułatwić obywatelom dostęp do wiedzy o polskich zabytkach i zaangażować do działań na rzecz ich ochrony. „Otwarte” znaczy legalnie dostępne dla wszystkich. Wszystkie efekty projektu publikowane będą w sieci na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach, co oznacza, że można z nich będzie swobodnie korzystać, modyfikować je, kopiować i udostępniać innym.
W pierwszej fazie projektu przeprowadzona zostanie akcja tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, w oparciu o dane pochodzące z państwowego rejestru zabytków. Służy do tego narzędzie dostępne na stronie głównej Centrum Cyfrowego. Dzięki niemu można uzupełniać podstawowe informacje o zabytkach: nazwę, adres, datę powstania oraz współrzędne GPS. Dane dodawane przez użytkowników potwierdzane będą metodą „potrójnego ślepego sprawdzenia” (triple blind check), popularnego sposobu weryfikacji danych w akcjach crowdsourcingowych. Polega on na tym, że informacje na temat konkretnego zabytku zostaną uznane za kompletne, gdy sprawdzi je i uzupełni przynajmniej trzech użytkowników.
W drugiej fazie efekty pracy osób zaangażowanych w akcję posłużą nam do stworzenia ogólnodostępnego społecznościowego i otwartego serwisu o zabytkach. Umożliwi on zainteresowanym współtworzenie zbioru, uzupełnianie brakujących informacji, monitorowanie stanu zabytków oraz tworzenie projektów i działań edukacyjnych, np. akcji społecznych w celu ratowania zabytków, planowanie wycieczek edukacyjnych i innych.
Projekt zainspirowany został ubiegłoroczną edycją konkursu fotograficznego Wiki lubi zabytki (odbywającego się również w tym roku), organizowanego przez stowarzyszenie Wikimedia Polska, którego Centrum Cyfrowe było partnerem. Chcielibyśmy, aby projekt „Otwarte Zabytki” wspierał budowę obywatelskiego zasobu wiedzy o zabytkach. Akcja społecznościowa potrwa do 24 lipca 2012. Serwis o zabytkach uruchomiony będzie w połowie sierpnia 2012.
Crowdsourcing - cyfrowe prace społecznościowe
Crowdsourcing jest jednym z nowych modeli współpracy, które umożliwił internet poprzez zmniejszenie kosztów komunikacji i koordynowania pracy. Termin ten powstał przez analogię do outsourcingu, dla opisania działań, w których rozproszoną pracę zleca się dużej grupie internautów. Crowdsourcing nie ma prostego tłumaczenia na polski. Metaforycznie jest opisywany jako działanie w modelu roju lub cyfrowego pospolitego ruszenia. Naszym zdaniem najbliższy polski termin to prace społecznościowe - podkreśla on rolę sieci społecznościowych, umożliwiających działania w tym modelu.
Otwarty katalog zabytków
Obywatelski katalog zabytków będzie także dobrem wspólnym. Bazuje na państwowym rejestrze zabytków, który jako informacja publiczna nie jest przedmiotem praw autorskich, nie dotyczy go też ochrona baz danych - w efekcie mamy swobodę wykorzystania tych danych. Natomiast w odniesieniu do treści dodanych przez uczestników naszych prac społecznościowych stosowane będzie wolne licencjonowanie. Na potrzeby projektu wybraliśmy najbardziej otwartą licencję Creative Commons - licencję CC Zero - na mocy której uczestnicy projektu zrzekają się wszelkich praw do swojego wkładu. Dzięki temu nasz cały katalog - zarówno części pochodzące z rejestru, jak i dodane przez użytkowników - będzie swobodnie dostępny do dalszego wykorzystania, jako dobro wspólne. Dane zgromadzone w katalogu będzie można pobrać w formacie .csv na każdym etapie trwania projektu.
Więcej na temat prawnych aspektów naszego projektu i kwestii licencjonowania danych z państwowego rejestru zabytków i obywatelskiego katalogu zabytków: http://centrumcyfrowe.pl/projekty/open-data-day-podsumowanie/otwartosc-danych-i-zasobow-publicznych-kwestie-prawne/
Zapraszamy do wspólnego Cyfrowego Czynu Społecznego!