Siedem tez

Narzędzia
Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Zapewne wiele osób zajmujących się edukacją uwiera obecny system szkolny. Ale często jest tak, że pomysły na jego przebudowę padają w debacie z różnych stron, w różnych miejscach i są słabo słyszalne. Zastanówmy się, jakie moglibyśmy postawić tezy. Oto propozycja pierwszych siedmiu, wraz z uzasadnieniem. Dopisujmy kolejne w komentarzach.photo: sxc.hu

Teza pierwsza: Edukacja wymaga spokoju

1. Należy określić rolę państwa i społeczeństwa obywatelskiego w kształtowaniu gospodarki oświatowej kraju i województw.

2. Należy zapewnić autonomię poprzez uniezależnienie od świata polityki.

Teza druga: Edukacja wymaga zmiany systemu kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli.

1. Należy monitorować rynek pracy nauczycieli i kształcić tylu nauczycieli, ile przewiduje się miejsc pracy.

2. Należy powołać uniwersytety lub wydziały nauczycielskie na wzór kształcenia lekarzy:

  • dwa lata teoretyczne  z nauką przedmiotów psycho-pedagogicznych i społecznych, filozofii, języka polskiego z kulturą polską oraz języków obcych i łaciny;
  • kolejne dwa lata studiowanie dwóch/trzech dyscyplin z ich zastosowaniem (praktykami) w uniwersyteckich szkołach ćwiczeń;
  • ostatni rok – przygotowanie pracy magisterskiej składającej się z dokumentacji lekcji własnych oraz hospitowanych  z refleksją i ewaluacją teoretyczną (prace umieszczane na stronach uniwersytetu, szkoły ćwiczeń i stowarzyszeń/izb nauczycielskich oraz ośrodków doskonalenia nauczycieli).

3. Należy dotychczasowy system awansu zawodowego zastąpić doskonaleniem nauczycieli punktowanym przez stowarzyszenia/izby nauczycielskie.

  • należy przywrócić specjalizacje nauczycielskie:
    1. obserwacje / interwizje nauczycielskie;
    2. superwizje prowadzone przez pracowników uniwersytetu, szkoły ćwiczeń i stowarzyszeń/izb nauczycielskich oraz ośrodków doskonalenia nauczycieli;
    3. egzamin specjalizacyjny prowadzony  przez pracowników uniwersytetu, szkoły ćwiczeń i stowarzyszeń/izb nauczycielskich oraz ośrodków doskonalenia nauczycieli;
  • należy zrezygnować z egzaminu centralnego i odsunąć od awansu organ prowadzący włącznie z dyrektorem – jako niespecjalistów;
  • gratyfikacja w pracach komisji (bez oddelegowania) powinna mieć postać punktową; suma punktów zdobytych przez nauczyciela w roku szkolnym nie powinna przekraczać X, niezdobycie przez nauczyciela punktów równych 2X w ciągu pięciu lat, jest powodem zawieszenia lub zwolnienia nauczyciela; X-składa się ½ X ze szkoleń metodycznych z przedmiotów nauczanych, ¼ X z przedmiotów-psychopedagogicznych i społecznych, ¼ X z technik, metod, mediów w dydaktyce.

Teza trzecia: Należy uwolnić zawód nauczyciela na okres zmian strukturalnych i wykształcenia nauczycieli w nowym systemie (7-10 lat). W zmiennej sytuacji (także oświatowej) nauczyciel powinien:

  • analizować warunki pozaszkolne i szkolne procesu edukacyjnego;
  • redukować treści, metody i media;
  • umożliwić uczniom uczenie się uzasadnione jego możliwościami i metodami.

Teza czwarta: Ponieważ nie ma dobrych szkół bez społeczeństwa obywatelskiego, a społeczeństwa obywatelskiego bez dobrych szkół, to należy zadbać o więcej demokracji w szkołach. Do wszystkich szkół należy: wprowadzić Rady Szkoły i samorządy uczniowskie, obie z rzeczywistym udziałem w podejmowaniu decyzji na poziomie szkoły.

Teza piąta: Należy zredukować podstawę programową. Podstawa programowa każdego przedmiotu z osobna może i ma jakieś uzasadnienie – podstawy programowe danego etapu edukacyjnego łącznie są do rozumowego opanowania (kognitywizacja – pamięć głęboka) przez ok. 5% populacji.

Teza szósta: Należy nauczanie ekstensywne zmienić w intensywne uczenie się. Kilkanaście przedmiotów w jednym tygodniu to edukacyjna fikcja. Przedmiot nauczany przez jedna godzinę w tygodniu wyklucza stosowanie nowoczesnych metod – najczęściej sprowadza się w praktyce do wszystkim znanego 3Z.

Teza siódma: Należy ograniczyć rolę dyrektora do jego funkcji menadżerskich organizacyjno-, finansowo-, kadrowych.

Notka o autorze: Aleksander Lubina – germanista, andragog - zdobył wykształcenie w Polsce, Niemczech i Szwajcarii. Jest publicystą, pisarzem, tłumaczem, autorem programów nauczania, poradników i śpiewnika – był nauczycielem akademickim, licealnym, gimnazjalnym i w szkołach podstawowych oraz doradcą i konsultantem nauczycieli.