Jak zaciekawić fizyką?

Narzędzia
Typografia
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times
narzędzia edukacyjneFizyka to przedmiot wywołujący wśród uczniów zainteresowanie, ale jednocześnie uznawany przez nich za trudny. Właśnie dlatego młodzież tak niechętnie chce zdawać fizykę na maturze. Spośród 366 623 maturzystów w r. szk. 2009/2010 tylko 28 452 (7,7%) zdawało maturę z fizyki (CKE. Raport Matura 2010). Realizatorzy projektu „Fizyka jest ciekawa” chcą to zmienić.
 
Projekt „Fizyka jest ciekawa” rozpoczął się rok temu i objął swoim zasięgiem 70 liceów ogólnokształcących z województw wielkopolskiego, dolnośląskiego i lubuskiego (poziom zdawalności fizyki na maturze jest w tych województwach najniższy). Projekt jest realizowany przez firmę pwn.pl, która w całości koordynuje jego przebieg, a także dostarcza do szkół nowoczesny sprzęt: każde liceum biorące udział w projekcie otrzymało już laptopy, drukarkę, a także pierwsze dwa z czterech zestawów SONDa (Skomputeryzowane Oprzyrządowanie Nowoczesnego Dydaktyka). Urządzenie pozwala na przeprowadzanie wielu doświadczeń, m.in. z zakresu pomiarów natężenia prądu elektrycznego, pomiarów napięcia, wyznaczenia oporu elektrycznego żarówki, badania wpływu temperatury na opór metali, czy wyznaczania sprawności transformatora. Integralną częścią zestawu jest oprogramowanie, które zawiera opisy doświadczeń, ciekawą prezentację teorii, a także umożliwia wizualizację przeprowadzanych doświadczeń na monitorze komputera.

Zwiększyć zaangażowanie
„Zainteresowanie fizyką wśród licealistów jest stosunkowo niskie. Niewielu uczniów decyduje się na maturę z fizyki. Również zdawalność tego przedmiotu nie jest zadowalająca.” – mówi Katarzyna Kosicka z pwn.pl. „Projekt „Fizyka jest ciekawa” ma zapoczątkować zmianę tej sytuacji poprzez uatrakcyjnienie lekcji i aktywizację zarówno uczniów jak i nauczycieli. Już teraz widzimy, że wprowadzenie praktyki na zajęcia działa – uczniowie chętniej eksperymentują, a to z kolei pomaga im zrozumieć trudną teorię.”

Jednym z elementów projektu są konkursy. Od września do listopada 2010 r. licealiści rywalizowali w pierwszym konkursie fizycznym, którego finał odbył się na Politechnice Poznańskiej. Poza rozwiązywaniem zadań, uczniowie, przy pomocy SONDy, wykonywali także zaprojektowane przez siebie doświadczenia obrazujące wybrane zjawiska i prawa fizyczne. Konkurs wygrała drużyna z II Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Wałbrzychu. Uczniowie w nagrodę wiosną pojadą na wycieczkę do Wiednia.

Ciekawe, ale skomplikowane
Firma pwn.pl przeprowadziła wśród uczniów ankiety, które miały ocenić poziom projektu, zainteresowanie fizyką oraz poziom jej nauczania. Badanie przeprowadzono na próbie 970 licealistów biorących udział w projekcie (2010). Okazało się, że wbrew powszechnej opinii mówiącej o małym zainteresowaniu fizyką, zdecydowana większość respondentów zadeklarowała, że lubi fizykę (rys.1).

narzędzia edukacyjne

Niestety jej nauka nie jest tak łatwa i przyjemna, jak życzyliby sobie tego uczniowie. Przedmiot ten nastręcza im wiele problemów. Jako największy licealiści wskazali rozwiązywanie zadań (przekształcanie wzorów, interpretacja wyników), a także umiejętność wiązania ze sobą faktów i praw.
 
narzędzia edukacyjne 
 


W kolejnym pytaniu zapytano respondentów, czego im brakuje na lekcjach fizyki.  Można uznać, że odpowiedzi są konsekwencją problemów wskazanych przez uczniów, m.in. trudności powiązywania pewnych praw i faktów, czy trudności w wyobrażaniu sobie zjawisk. Najwięcej wskazań uzyskała odpowiedź: „doświadczeń, pokazów prowadzonych przez nauczycieli” oraz „nowoczesnych materiałów dydaktycznych”. Jednakże „możliwość aktywnego uczestniczenia w lekcji” znalazła się już na dalszej pozycji (rys. 3), co może być wynikiem niepewności uczniów co do swoich umiejętności oraz przyzwyczajenia, że to nauczyciel prowadzi lekcje.
 
narzędzia edukacyjne 

Odwołując się do deklaracji ankietowanych licealistów, możemy przypuszczać, iż pomimo tego, że widzą w fizyce ciekawe zagadnienia, często nie do końca potrafią je zrozumieć. Może to być wynikiem braku lub niewielkiej ilości praktyki na lekcjach – uczniowie uczą się głównie teorii, która nie w pełni pozwala na przyswojenie sobie trudniejszych tematów. Prawdopodobnie z tego względu tak mało licealistów (37% respondentów) myśli o  zdawaniu fizyki na maturze (rys. 4). Choć uznają ją za ciekawą, boją się konfrontacji na tak poważnym egzaminie, jakim jest matura.

narzędzia edukacyjne

Wsparcie dla nauczycieli
Od strony nauczycieli lekcje fizyki wyglądają tak jak wyglądają, ze względu na brak materiałów do wykonywania doświadczeń, ograniczony czas, a także duże liczebności klas – znacznie korzystniejsze byłoby prowadzenie lekcji w grupach. Nauczyciele, którzy biorą udział w projekcie doceniają możliwość korzystania z nowoczesnych pomocy dydaktycznych - funkcjonalność i różnorodność zastosowania SONDy. Zestawy doświadczalne można budować szybko i w prosty  sposób. Zaletą jest również współpraca urządzenia z komputerem – atrakcyjna dla młodzieży. Nauka nie kończy się jednak na lekcjach fizyki. Realizatorzy zadbali o rozszerzenie zajęć na koła naukowe – odwiedzane okresowo przez nauczycieli akademickich ze współpracujących uczelni, a także o wycieczki uczniów na wykłady organizowane specjalnie dla nich. W 2010 roku odbyło się już ich 10: na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytecie Wrocławskim.

W 2011 roku do szkół trafią kolejne zestawy SONDa, uczniowie będą kontynuować wyjazdy na zajęcia na wyższe uczelnie oraz zajęcia w ramach kół naukowych. Odbędzie się również drugi konkurs z fizyki. A w maju i czerwcu trzymamy kciuki za maturzystów, którzy wybiorą fizykę jako przedmiot maturalny.

(Źródło: PWN.PL sp. z o.o.)