Proces uczenia się wychodzi z auli i sal lekcyjnych, a otwiera się na codzienne życie i samokształcenie w czasie wolnym. Blogi i sieci blogowe, internetowe dziennikarstwo obywatelskie, aplikacje serwisów społecznościowych, wirtualne encyklopedie, serwisy podcastowe, grupy i fora dyskusyjne - to miejsca gdzie ciągle dochodzi do wymiany wiedzy.
Jednym z najbardziej widocznych trendów na edukacyjnej mapie Europy jest nasilenie się procesów edukacyjnych w duchu lifelong learning - indywidualne i grupowe zarządzanie wiedzą, czyli jej pozyskiwanie, propagowanie, dzielenie się nią przy użyciu dostępnych narzędzi internetowych. W konsekwencji mamy do czynienia z powolnym, ale stale postępującym procesem zacieśniania współpracy pomiędzy nauką, pracą i życiem codziennym, wspieranym przez multimedialne i interaktywne techniki.
Specjaliści pracujący wraz z Komisją Europejską nad badaniami Learnovation (projektem zmian w edukacji w Europie do roku 2025) zauważyli, jak ważną dziedziną staje się edukacja nieformalna z udziałem nowoczesnych technologii. W dokumencie wskazujące proponowane i oczekiwane zmiany, umieścili też komentarz obecnej sytuacji. Zauważono, że społeczności internetowe nie są tylko ukierunkowane na wzrost liczby użytkowników, ale też otwierają się coraz bardziej na sektor oświaty i edukacji wyższej – wystarczy popatrzeć na liczbę grup uczelnianych na facebooku, liczbę serwisów uczelnianych w YouTube, czy bogactwo kanałów edukacyjnych w iTunesU.
Zwrócono też uwagę na naturalną ewaluację narzędzi i oprogramowania, które obecnie ma pozwalać na interakcję i tworzenie wirtualnego społeczeństwa. Wzorzec klasycznego komputera biznesowego jest wypierany przez urządzenia pozwalające na głębsze społeczne relacje z wykorzystaniem sieci (chyba najlepszym tego przykładem będzie iPad). Ważną kwestią jest też czerpanie z pozaformalnej edukacji, przez wykorzystywanie różnych metod nauczania. Opowiadanie przez uczniów własnych historii (na przykład w formie filmów umieszczanych na serwisach internetowych czy podkastów) kształci w nich umiejętności słuchania i przemawiania. Całe nasze życie w dzisiejszym multimedialnym świecie jest okazją do nieustannego trenowania umiejętności komunikacyjnych, przywódczych czy pracy w zespole, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie.
W jaki sposób powinniśmy rozwijać współpracę pomiędzy nowoczesnymi technologiami, edukacja nieformalna i poza formalną? Proces nauczania powinien ściślej uwzględniać zróżnicowanie społeczeństwa i bogactwo kulturowe, odnosić się do różnych zwyczajów i zachowań. Coraz częściej odchodzimy od książkowych sposobów i samodzielnie szukamy nowych dróg rozwiązywania problemów. Rozwiązania te znajdujemy często właśnie dzięki wykorzystaniu różnorodnych technik komunikacyjnych i interaktywnych. Osobiste doświadczenia prowadzą do poszerzana kompetencji i poznawania coraz to nowych umiejętności, takich jak na przykład praca w grupie, zarządzanie zmianą, budowanie sieci kontaktów czy analizowanie informacji napływającej do nas z każdej strony. Nowoczesne technologie stają się dla nas powszednimi narzędziami edukacyjnymi.
Popularyzacja nieformalnej nauki przez trenerów i nauczycieli jest równie istotna, jak dostarczanie wiedzy. Powinni oni wspierać swoich uczniów w samodzielnym wyszukiwaniu informacji i rozwijaniu nowych umiejętności. Co więcej, osoby, które zakończyły już formalnie proces edukacji, muszą mieć stały dostęp do materiałów edukacyjnych (to wymaganie rynku pracy) i tu znów z pomocą przychodzą nowoczesne technologie. Wykorzystujmy je tak, by proces nauki mógł trwać przez całe nasze życie.
Raport "Learning Individuals and Learning Communities" dostępny jest na stronie projektu Learnovation.